"Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar bəzi normativ hüquqi aktların təsdiq edilməsi barədə
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI
"Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti qərara alır:
1. "Dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətlərə və beynəlxalq təşkilatlara verilməsi Qaydası", "Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin görülməsi prosesində məlumatların mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası", "Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılması Qaydası", "Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi, informasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması, habelə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı işlərin icrasına müəssisə, idarə və təşkilatların buraxılması üçün icazənin alınması Qaydası", "Dövlət sirri təşkil edən məlumatın qeyri-qanuni yayılması üzrə ekspert rəyinin hazırlanması və təsdiq edilməsi Qaydası", "Dövlət sirrinin yayılmasının qarşısının alınması Qaydası" və "Dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarə orqanlarında, müəssisə, idarə və təşkilatlarda dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına idarələrarası nəzarətin həyata keçirilməsi Qaydaları" təsdiq edilsin (əlavə olunur). [1]
2. Bu qərar imzalandığı gündən qüvvəyə minir.
Azərbaycan Respublikasının Baş naziri A.RASİZADƏ
Bakı şəhəri, 15 mart 2005-ci il
№ 40
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2005-ci il 15 mart tarixli 40 nömrəli qərarı ilə
TƏSDİQ EDİLMİŞDİR
Dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətlərə verilməsi
QAYDASI
1. "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanının icrası məqsədilə hazırlanmış bu Qayda dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətlərə və beynəlxalq təşkilatlara verilməsi qaydasını müəyyən edir.
Bu Qaydanın tələbləri dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətlərə və beynəlxalq təşkilatlara verilməsində maraqlı olan Azərbaycan Respublikasının dövlət hakimiyyəti orqanları, müəssisə, idarə və təşkilatları (xüsusi vurğulanan hallardan başqa, bundan sonra - təşkilatlar) tərəfindən hökmən tətbiq olunmalıdır.[2]
2. Dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsi dedikdə, göstərilən məlumatların istənilən üsulla (verilmə, göndərilmə, tanış olmağa buraxılma və s.) digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata (dövlət tərəfindən və beynəlxalq təşkilat tərəfindən səlahiyyət verilmiş şəxsə) verilməsi başa düşülür. [3]
3. Hər bir ayrıca halda dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsi, qəbul edən tərəfin verilən məlumatların mühafizəsi üzrə öhdəliyi və bu məlumatların verilməsinin mümkünlüyü haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Sirrinin Mühafizəsi üzrə İdarələrarası Komissiyanın (bundan sonra - İdarələrarası Komissiya) ekspert rəyi əsasında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə həyata keçirilir. [4]
4. Digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilən dövlət sirri təşkil edən məlumatın mühafizəsi üzrə qəbul edən tərəfin öhdəlikləri verilən məlumatların qarşılıqlı mühafizəsi haqqında tərəflər arasında bağlanılan beynəlxalq müqavilədə*[1] nəzərdə tutulur.
Müqavilədə aşağıdakılar əks olunmalıdır:
verilən məlumatların Azərbaycan Respublikasındakı məxfilik dərəcələrinin qəbul edən tərəf-dövlətdəki məxfilik dərəcələrinə müvafiqliyi;
müqavilənin həyata keçirilməsi üzrə fəaliyyətlərin əlaqələndirilməsinə məsul olan səlahiyyətli orqanlar;
məlumatların verilmə qaydası;
verilən məlumatların istifadəsi və mühafizəsi üzrə tələblər;
verilən məlumatların 3-cü tərəfə verilməməsi (yayılmaması) və onların qəbul edən tərəf-dövlətin qanunvericiliyinə və bağlanan müqavilənin şərtlərinə müvafiq mühafizəsi haqqında qəbul edən tərəf-dövlətin öhdəliyi;
mübahisəli məqamlara baxılması və vurula bilən ziyanın ödənilməsi qaydaları;
müqavilənin qüvvəyə minməsi qaydaları.
5. Dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsində maraqlı olan təşkilatlar bu barədə əsaslandırılmış vəsatətlə verilməsi nəzərdə tutulan məlumat barədə sərəncam vermək səlahiyyətinə malik olan dövlət hakimiyyəti orqanına müraciət etməlidir.
Vəsatətdə aşağıdakılar əks olunmalıdır:
məlumatların verilməsində məqsəd;
verilməsi nəzərdə tutulan məlumatların siyahısı, onların məxfilik dərəcələri və hansı əsaslarla məxfiləşdirildiyi (dövlət sirrinə aid edildiyi);
məlumatları qəbul edən tərəf-dövlətin və beynəlxalq təşkilatın məlumatları qəbul etmək səlahiyyəti verdiyi orqanların siyahısı;
məlumatların verilməsinin məqsədəuyğunluğunun və zəruriliyinin əsaslandırılması, Azərbaycan Respublikasının siyasi və iqtisadi maraqlarının təmin olunması baxımından məlumatların verilməsinin nəticələrinin proqnozlaşdırılması və qiymətləndirilməsi;
qəbul edən tərəf-dövlətin və beynəlxalq təşkilatın müqavilə üzrə götürdüyü öhdəliyi yerinə yetirmədiyi halda vurula bilən ziyanın ödənilməsi qaydaları.
Təqdim olunmuş vəsatətə əsasən dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsinin mümkünlüyü məsələsinə 1 (bir) ay müddətində baxılır və müvafiq rəy verilir.
Dövlət sirri təşkil edən məlumatın digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsi barədə məqbul rəy almış müəssisə, idarə və təşkilat rəyi və vəsatəti baxılması və dövlət sirri təşkil edən məlumatın digər dövlətə verilməsi məsələsinin həll edilməsi üçün tabe olduğu dövlət hakimiyyəti orqanına təqdim edir.[5]
6. Məlumatların verilməsində maraqlı olan dövlət hakimiyyəti orqanı əsaslandırılmış vəsatəti, rəyi, həmçinin verilən məlumatların qarşılıqlı mühafizəsi barədə beynəlxalq müqaviləni və verilməsinin mümkünlüyünə baxılan məlumatların mühafizəsinə bilavasitə aidiyyəti olan digər sənədləri baxılmaq üçün İdarələrarası Komissiyaya təqdim edir.
Məlumatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsinin mümkünlüyü barədə materiallara İdarələrarası Komissiyada 45 gün müddətində baxılır və müvafiq rəy verilir. Rəyin hazırlanması üçün əlavə ekspertizanın keçirilməsi zərurəti yaranarsa, bu müddət artırıla bilər. Belə halda müraciət edən dövlət hakimiyyəti orqanı bu barədə məlumatlandırılır.
7. Dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsi barədə İdarələrarası Komissiyanın rəyi məqbul olduqda, dövlət hakimiyyəti orqanı məlumatların digər dövlətəvə beynəlxalq təşkilata verilməsi barədə təkliflərini hazırlayaraq, İdarələrarası Komissiyanın rəyi və verilən məlumatların qarşılıqlı mühafizəsi barədə beynəlxalq müqavilə ilə birlikdə baxılmaq üçün Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə təqdim edir.
Əgər məlumatları alan tərəf-dövlətlə və beynəlxalq təşkilatla verilən məlumatların qarşılıqlı mühafizəsi haqqında əvvəllər beynəlxalq müqavilə bağlanılmamışdırsa və ya əvvəllər bağlanılmış beynəlxalq müqavilə bu Qaydanın 4-cü bəndi ilə təsbit olunmuş tələbləri tam əhatə etmirsə, müvafiq beynəlxalq müqavilələrin bağlanılması və ya bağlanılmış beynəlxalq müqavilələrə əlavələr edilməsi barədə qəbul edən tərəf-dövlətlə və beynəlxalq təşkilatla ilkin olaraq işlənib hazırlanmış, aidiyyəti dövlət hakimiyyəti orqanları ilə razılaşdırılmış təkliflər də Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə təqdim edilir.[6]
8. Dövlət sirri təşkil edən məlumatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsi beynəlxalq müqavilələrlə həyata keçirilir. Verilən məlumatların mühafizəsi üzrə əlavə tədbirlər beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulur.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2005-ci il 15 mart tarixli 40 nömrəli qərarı ilə
TƏSDİQ EDİLMİŞDİR
Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin görülməsi prosesində məlumatların mühafizəsinin təmin edilməsi
QAYDASI
I. ÜMUMİ MÜDDƏALAR
1. "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanının icrası məqsədilə hazırlanmış bu Qayda müəssisə, idarə və təşkilatlarda (bundan sonra - təşkilat) dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların mühafizəsinin təmin olunması qaydasını müəyyən edir.
Azərbaycan Respublikasının mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları qanunvericiliklə müəyyən edilmiş səlahiyyətlərinin xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, bu Qaydaya uyğun olaraq, idarədaxili qaydalarını hazırlaya və Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (bundan sonra - təhlükəsizlik orqanı) ilə razılaşdırmaqla təsdiq edə bilərlər.
2. Təşkilat dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin icrasına dövlət sirri haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada icazə aldıqdan sonra buraxılır.
Belə işlərin icrasına müvafiq icazə almaq istəyən təşkilatda sifarişçi ilə razılaşdırılmaqla, bu işlərin icrası prosesində dövlət sirri təşkil edən məlumatların mühafizəsinin təmin edilməsi məqsədilə tədbirlər planı hazırlanır və yerinə yetirilir.
Tədbirlər planı təşkilat rəhbərinin yaratdığı işçi qrup tərəfindən işlənib hazırlanır. İşçi qrupa bu işlərin görülməsinə cəlb edilmiş bölmələrin və dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmələrin mütəxəssisləri daxil edilir.
Tədbirlər aşağıdakıları nəzərdə tutur:
iş üzrə dövlət sirri təşkil edən məlumatların, habelə belə məlumatlan açıqlayan əlamətlərin müəyyən edilməsini;
dövlət sirri ilə bağlı işlərin görüləcəyi sahələrin və bölmələrin, o cümlədən bu işlərlə bağlı müşavirələrin keçiriləcəyi otaqların müəyyənləşdirilməsini;
iş prosesində dövlət sirri təşkil edən məlumatların mümkün axın (kənara sızma) kanallarının müəyyənləşdirilməsini;
dövlət sirri ilə bağlı işlərin icrasına buraxılması zəruri olan vəzifələrin müəyyənləşdirilməsini;
təşkilata buraxılış rejiminin və obyektdaxili rejimin müəyyənləşdirilməsini;
konkret sahələr və proseslər üzrə normativ və metodik sənədlərin işlənib hazırlanmasını;
dövlət sirri ilə bağlı işlərin görüldüyü sahələrin və bu işlərin görülməsi prosesində istifadə edilən dövlət sirri təşkil edən məlumatların (məlumat daşıyıcılarının) mühafizəsinin təşkilini və məlumatların texniki kanallarla sızmasının qarşısının alınması üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsini;
işin görülməsinə cəlb edilən şəxslərin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılışlarının rəsmiləşdirilməsini;
zəruri hallarda texniki kəşfiyyata qarşı tədbirlərin, o cümlədən dövlət sirri təşkil edən məlumatların və onları açıqlayan əlamətlərin pərdələnməsi üzrə tədbirlərin yerinə yetirilməsini;
dövlət sirrinin mühafizəsi ilə bağlı digər tədbirləri.
Tədbirlər planı təşkilat rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir.
Texniki kanallarla sızmaya və texniki kəşfiyyata qarşı tədbirlər dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı işlərin icrasına dövlət sirri haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada icazə almış təşkilat tərəfindən müəyyənləşdirilir və həyata keçirilir.
3. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin görülməsi prosesində, o cümlədən belə məlumatlar daşıyan silahların, hərbi texnikanın və s. məmulatların (bundan sonra - xüsusi məmulatların) yaradılması, istehsalı, sınağı, istismarı prosesində onların təyinatının məxfi saxlanılması məqsədilə həqiqi adından başqa onlara sifarişçi və ya icraçı tərəfindən şərti ad - şifr və şərti işarə - indeks verilir. Şifr və indeks xüsusi məmulatın yeniliyini, texniki, taktiki və digər xüsusiyyətlərini açıqlamamalıdır.
Xüsusi məmulatın həqiqi adı zəruri hallarda, yalnız məxfiləşdirilmiş sənədlərdə göstərilə bilər.
Xüsusi məmulatların şifrləri və indeksləri açıq yazışmalarda, yalnız onların təyinatını, texnoloji və konstruktiv xüsusiyyətlərini, işlənib hazırlanması və istehsalını, həmçinin dövlət sirri təşkil edən digər məlumatlan açıqlamamaq şərti ilə göstərilə bilər.
4. Xüsusi məmulatlar, bir qayda olaraq, sərgilərdə nümayiş etdirilmir. Xüsusi məmulatların məqsədli sərgiləri, bu məmulatların daşıdığı dövlət sirri təşkil edən məlumatlar barədə sərəncam vermək səlahiyyətinə malik olan dövlət hakimiyyəti orqanının icazəsi ilə və dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmənin nəzarəti altında təşkil olunur. Sərgiyə aidiyyəti və dövlət sirri ilə
işləmək üçün müvafiq formalı buraxılışı olan şəxslər sərgini təşkil edən təşkilat rəhbərinin icazəsi ilə buraxılırlar.
5. Xüsusi məmulatlarla iş prosesində məxfilik rejiminə riayət edilməsinə gündəlik nəzarət bu işləri icra edən bölmənin rəhbəri və rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndəsi, həmçinin dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə tərəfindən həyata keçirilir.
6. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı görülən işlərin məxfilik dərəcəsindən asılı olaraq, təşkilatlar xüsusi əhəmiyyətli və ya rejimli olur.
Təşkilatın xüsusi əhəmiyyətli təşkilatlar siyahısına daxil edilməsi üçün orada icra edilən ümumi işlərdə xüsusi əhəmiyyətli və (və ya) tam məxfi işlərin olması əsas götürülür.
Təşkilatın rejimli təşkilatlar siyahısına daxil edilməsi üçün orada icra edilən ümumi işlərdə məxfi işlərin olması əsas götürülür.
Dövlət hakimiyyəti orqanı üzrə xüsusi əhəmiyyətli və rejimli təşkilatların siyahısı bu orqanın rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir. Xüsusi əhəmiyyətli təşkilatların siyahısı təhlükəsizlik orqanı ilə razılaşdırılır (kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat subyektlərinin təşkilatları istisna olmaqla).
Siyahılara 5 ildən gec olmayaraq yenidən baxılır. Bu siyahılara əlavə və dəyişikliklər onların təsdiq edildiyi qaydada həyata keçirilir.
II. DÖVLƏT SİRRİ TƏŞKİL EDƏN MƏLUMATLARDAN İSTİFADƏ İLƏ BAĞLI İŞLƏRİN GÖRÜLDÜYÜ BİNALAR, OTAQLAR VƏ SAHƏLƏR, DÖVLƏT SİRRİ TƏŞKİL EDƏN MƏLUMAT DAŞIYICILARININ SAXLANILMA YERLƏRİ
7. Dövlət sirri təşkil edən məlumat istifadə ilə bağlı işlərin görüldüyü, habelə dövlət sirri təşkil edən məlumat daşıyıcılarının (bundan sonra - məlumat daşıyıcısı) saxlanıldığı binalar, otaqlar və sahələr (xüsusi vurğulanan hallardan başqa, bundan sonra - rejimli sahələr) bu işlərin məxfiliyinin təmin edilməsi üzrə tələblərə cavab verməli, onların yerləşməsi və təchizatı təhlükəsizlik texnikası qaydalarına, sanitariya normalarına və yanğın təhlükəsizliyi tələblərinə uyğun olmalı, kənar şəxslərin bu sahələrə icazəsiz daxil olmasının mümkünlüyünü istisna və orada saxlanılan məlumat daşıyıcılarının etibarlı mühafizəsini təmin etməlidir.
Bu tələblər müşavirələrin keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan otaqlara, habelə xüsusi (hökumət) rabitə və (və ya) dövlət sirri təşkil edən informasiyanın emal vasitələrinin quraşdırıldığı otaqlara da şamil edilir.
8. Təşkilatın və onun rejimli sahələrinin mühafizəsi qanunvericiliyə uyğun olaraq yaradılan və fəaliyyət göstərən mühafizə bölməsi tərəfindən müvafiq mühafizə məntəqələri vasitəsilə və (və ya) iqtisadi səmərəliliyi nəzərə alınmaqla, mühəndis və texniki vasitələrin (MTV) tətbiq edilməsi yolu ilə həyata keçirilir.
9. Rejimli sahələrin MTV ilə təchizi orada görülən işlərin, saxlanılan məlumat daşıyıcılarının əhəmiyyətliliyi nəzərə alınmaqla həyata keçirilir.
10. Mühəndis vasitələrinə hasarlar, çəpərlər, qadağan zonaları, müxtəlif məhdudlaşdırıcı və xəbərdaredici nişanlar, nəzarət-buraxılış və mühafizə məntəqələri, mühafizə barmaqlıqları, qıfıllar və s. aiddir.
Təşkilatın ərazisinin digər ərazilərdən ayrılması, kənardan müşahidə edilməsinin məhdudlaşdırılması və bu əraziyə nəzarətsiz buraxılışın yolverilməzliyinin təmin edilməsi məqsədilə onun perimetri üzrə hasar inşa edilir. Hasar möhkəm, davamlı və çıxıntısız, habelə mühafizə məqsədilə ərazinin müşahidəsinin asan olması üçün mümkün qədər düzxətli olmalıdır. Hasarın həm daxili, həm də xarici tərəfində ona bitişik olmaqla, hər hansı məmulat və materialların yığılmasına, qurğuların yerləşdirilməsinə və tikililərin inşa edilməsinə yol verilmir.
Təhlükəsizliyin təmin edilməsi və buraxılışın məhdudlaşdırılması məqsədilə, təşkilatın güc qurğuları və ayrı-ayrı istehsalat sahələri yerləşən, hazır məmulatlar yığılan açıq sahələri çəpərlə ümumi ərazidən ayrıla bilər.
Zəruri hallarda təşkilatın ərazisinə qeyri-qanuni yollarla daxil olmağa (çıxmağa) cəhd edən şəxslərin izlərinin aşkar edilməsi məqsədilə təşkilatın hasarına bitişik qadağan zonası salına bilər.
Adamların, nəqliyyatın, maddi sərvətlərin və məlumat daşıyıcılarının buraxılışının təşkilatda müəyyən edilmiş qaydalara uyğun həyata keçirilməsi üçün nəzarət-buraxılış məntəqələri yaradılır.
Rejimli sahələrin birinci mərtəbələrinin, həmçinin hər hansı qeyri-rejimli otaq və dəhlizlərə çıxışı olan mərtəbələrinin bu sahələrə qeyri-qanuni daxil olmaq (çıxmaq) imkanı verən bütün qapı və pəncərələri, kommunikasiya yuvaları mühafizə barmaqlıqları və texniki (siqnal) vasitələrlə təchiz edilməlidir. Hər hansı səbəbdən barmaqlıqların tətbiqi mümkün olmadıqda, mühafizəsinin etibarlılığına xələl gətirilmədən onlar, yalnız texniki (siqnal) vasitələrlə təchiz edilə bilər.
11. Texniki vasitələrə siqnal və rabitə, müşahidə və qeydiyyat, avtomatlaşdırılmış nəzarət-buraxılış, mühafizə işıqlandırma vasitələri və s. aiddir.
Siqnal vasitələri təşkilatda mühafizə olunan obyektlərə qeyri-qanuni daxilolmağa (çıxmağa) cəhdlər edildiyi anda mühafizə bölməsinin məlumatlandırılması məqsədilə, rabitə vasitələri mühafizə məntəqələrinin bir-biri ilə və mühafizə bölməsi ilə etibarlı əlaqəsinin təmin edilməsi məqsədilə, müşahidə vasitələri hadisə yerinə getmədən onun xüsusiyyətinin müəyyən edilməsi və düzgün qərar qəbul edilməsi məqsədilə, avtomatlaşdırılmış nəzarət-buraxılış vasitələri nəzarət-buraxılış fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması məqsədilə, işıqlandırma vasitələri isə günün qaranlıq vaxtlarında mühafizə olunan obyektlərin işıqlandırılması məqsədilə tətbiq edilir.
Texniki vasitələrin tətbiq edilməsi üçün təşkilatda mühafizə olunacaq obyektlər, texniki vasitələrin tətbiqi taktikası və yeri müəyyən edilməli, texniki vasitələr düzgün seçilməlidir.
MTV-nin düzgün istismarına və mühafizəsinə görə təşkilatın mühafizə bölməsinin rəhbəri məsuliyyət daşıyır.
12. Rejimli sahələrin daxili planı və iş yerlərinin yerləşməsi, burada işləyənlərə etibar edilmiş məlumat daşıyıcılarının onlar tərəfindən etibarlı saxlanılmasını təmin, digər məlumat daşıyıcıları ilə tanış olmaq imkanını isə istisna etməlidir.
13. Rejimli sahələrin giriş qapıları işdənkənar vaxtlarda onların etibarlı bağlanılmasını təmin edən qıfıllarla təchiz edilməlidir. Sahələrə buraxılışa nəzarəti təmin etmək üçün giriş qapıları şifrli və ya elektron qıfıllarla, avtomatlaşdırılmış keçid avadanlığı ilə təchiz edilə bilər.
Rejimli sahələr məlumat daşıyıcılarının saxlanılması üçün kifayət qədər seyf və metal şkaflarla, həmçinin yanğın, qəza və təbii fəlakət hallan zamanı məlumat daşıyıcılarının təhlükəli sahədən çıxarılması üçün xüsusi qablarla təmin edilməlidir.
Məlumat daşıyıcılarının sayının çox olması və ya seyf və metal şkafda saxlanılmasının mümkün (məqsədyönlü) olmaması ilə əlaqədar, onların xüsusi saxlama yerlərində (anbarlarda) açıq rəflərdə saxlanılmasına yol verilir.
Məlumat daşıyıcılarının saxlanıldığı xüsusi saxlama yerlərinin (anbarların), seyflərin, metal şkafların (xüsusi vurğulanan hallardan başqa, bundan sonra - saxlama yerləri) və onların açarlarının uçotu dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmədə "Saxlama yerlərinin və onların açarlarının uçotu jurnalı" (1 nömrəli əlavə) üzrə aparılır.
14. İşçi açarın itirildiyi və ya məsul şəxs olmadığı hallarda, saxlama yerlərinin müvafiq qaydada açılmasını təmin etmək məqsədilə, saxlama yerlərinin ehtiyat açarlan cavabdeh şəxsin möhürlədiyi penallarda "Saxlama yerlərinin və onların açarlarının uçotu jurnalı" üzrə təşkilatın dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməsinin rəhbərinə təhvil verilir və onun seyfində saxlanılır.
15. İşdənkənar vaxtlarda rejimli sahələr, habelə onların qapılarının işçi açarları möhürlənmiş qablarda "Rejimli sahələrin və onların açarlarının mühafizəyə təhvil-təslim jurnalı" (2 nömrəli əlavə) üzrə təşkilatın mühafizə bölməsinə təhvil verilir (alınır).
Təşkilatın mühafizə bölməsinə təhvil verilən (alınan) rejimli sahələrin siyahısı, habelə onları təhvil vermək (almaq) səlahiyyəti verilmiş şəxslərin siyahısı (soyadı, adı, atasının adı və imza nümunəsi göstərilməklə) aidiyyəti bölmələr tərəfindən müvafiq qaydada hazırlanır və təşkilat rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir. Bu siyahılar təşkilatın mühafizə bölməsinə verilir.
Rejimli sahə açılmazdan öncə möhürlərin və qıfıllanmanın vəziyyətinə baxış keçirilməlidir. Möhürlərin və qıfıllanmanın vəziyyəti bu rejimli sahəyə kənar şəxslərin daxil olması barədə şübhə yaratdıqda, sahə açılmır, bu barədə müvafiq akt tərtib edilərək, yubanmadan təşkilat rəhbərinə, dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmənin rəhbərinə və təhlükəsizlik orqanına məlumat verilir. Eyni zamanda, hadisə yerinin mühafizəsi təşkil edilir və təhlükəsizlik orqanının əməkdaşları gələnə qədər bu sahəyə heç kəs buraxılmır.
Rejimli sahənin və saxlama yerinin qapısının açarı itirildiyi halda, yubanmadan dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməyə məlumat verilir. Bu halda, qıfıl mütləq dəyişdirilməlidir. Açarı itirilən saxlama yerlərinin qıfılı dəyişdirilənə qədər orada məlumat daşıyıcılarının saxlanılmasına yol verilmir.
16. Rejimli sahələrdə təmizlik və digər zəruri təsərrüfat işləri məsul şəxslərin iştirakı ilə həyata keçirilir.
III. BURAXILIŞ REJİMİ VƏ OBYEKTDAXİLİ REJİM
17. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin icrasına müvafiq qaydada icazə verilmiş təşkilatlarda buraxılış rejimi və obyektdaxili rejim müəyyən edilir.
18. Buraxılış rejimi - təşkilatın ərazisinə və rejimli sahələrinə şəxslərin və nəqliyyatın girişi (çıxışı), maddi sərvətlərin və məlumat daşıyıcılarının gətirilməsi (aparılması) üzrə qaydaların və onların həyata keçirilməsini təmin edən tədbirlərin məcmusudur.
Buraxılış rejimi aşağıdakıları nəzərdə tutur:
a) buraxılış bürosunun, nəzarət-buraxılış və mühafizə məntəqələrinin təşkilini;
b) buraxılış vəsiqələrinin növlərinin (daimi, müvəqqəti, birdəfəlik), habelə şəxslərin, materialların və nəqliyyat vasitələrinin buraxılışı qaydasının müəyyən edilməsini və tətbiqini;
c) rejimli ərazilərə və sahələrə buraxılmaq hüququ verən xüsusi şifrlərin və buraxılış vərəqələrinə əlavələrin tətbiqini;
ç) müvafiq növ buraxılış vərəqələrinin və onlara əlavələrin verilməsinə, şifrlərin qoyulmasına sərəncam vermək səlahiyyətinə malik olan vəzifəli şəxslərin müəyyən edilməsini;
d) təşkilatın ərazisinə və rejimli sahələrinə gətirilməsi qadağan olunmuş əşyaların siyahısının müəyyən olunmasını;
e) təşkilatın ərazisinin, rejimli sahələrinin mühafizəsini;
ə) dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlər görülən sahələrə buraxılan şəxslərin müəyyən edilməsini.
19. Təşkilatın rejimli sahələrinə orada işləyənlər, habelə təşkilatın rəhbəri, onun rejim üzrə müavini (köməkçisi), dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmənin rəhbəri və bu sahələrdə yerinə yetirilən işlərə bilavasitə aidiyyəti olan digər vəzifəli şəxslər daimi buraxılırlar. Belə vəzifəli şəxslərin siyahısı dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə tərəfindən hazırlanır və təşkilat rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir. İstehsalat zərurəti ilə əlaqədar digər şəxslərin rejimli sahələrə müddətli buraxılışı dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmənin icazəsi ilə həyata keçirilir.
Ezam olunmuş şəxslərin təşkilatın ərazisinə və rejimli sahələrinə buraxılışı dövlət sirri haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.
20. Yanğın, qəza və təbii fəlakət hallan zamanı qəza xidməti, yanğından mühafizə, təcili tibbi yardım vasitələri və işçilərinin təşkilatın ərazisinə və rejimli sahələrinə buraxılışı təşkilatın mühafizə bölməsi işçilərinin müşayiəti ilə maneəsiz həyata keçirilir.
21. Obyektdaxili rejim - təşkilatda məxfilik rejiminin təmin olunmasına yönəldilən qaydaların, təşkilati və texniki tədbirlərin məcmusudur.
Obyektdaxili rejim aşağıdakıları nəzərdə tutur:
a) təşkilat əməkdaşlarının və təşkilata gələn şəxslərin şəxsi əşyalarının saxlanılması üçün nəzarət-buraxılış məntəqələrində saxlama yerlərinin təchiz edilməsini;
b) gələn şəxslərin aidiyyəti üzrə əlaqə yarada bilməsi məqsədilə, mühafizə olunan ərazidən kənarda telefon-rabitə məntəqəsinin yaradılmasını;
c) təşkilata işə qəbul edilən şəxslərin seçilməsi, öyrənilməsi və rəsmiləşdirilməsi zamanı müəyyən edilmiş qaydalara riayət edilməsini;
ç) dövlət sirri ilə işləməyə buraxılan şəxslərin dairəsinin məhdudlaşdırılmasını, belə məlumatlarla tanış olmağa icazə vermək səlahiyyəti olan vəzifəli şəxslərin dairəsinin müəyyən edilməsini, məlumatların icraçılara xidməti tapşırıqların yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan həcmdə çatdırılmasını;
d) icraçılara məxfilik rejimi tələblərinin izah edilməsini və etibar edilmiş dövlət sirri təşkil edən məlumatların mühafizəsi üçün onların məsuliyyətinin yüksəldilməsi üzrə işlərin aparılmasını, onların dövlət sirri haqqında qanunvericiliyin pozulmasına görə məsuliyyəti nəzərdə tutan Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə tanış edilməsini;
e) xüsusi çamadan, çanta və iş qovluqlarının təhvil-təslimi qaydalarının müəyyənləşdirilməsini;
ə) təşkilatın, dövlət sirri ilə bağlı görülən işlərin və onları açıqlayan əlamətlərin pərdələnməsi üzrə tədbirlərin yerinə yetirilməsini;
f) dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin icra edildiyi sahələrdə belə işlərin görülməsinə verilmiş icazə ilə müəyyən edilmiş şərtlərə əməl edilməsini;
g) məlumat daşıyıcıları ilə tanış olmağa buraxılma qaydalarına riayət edilməsini;
ğ) dövlət sirri təşkil edən məlumatlarla bağlı müşavirələrin, sərgilərin və digər tədbirlərin keçirilməsi prosesində, habelə əcnəbilərin təşkilatda qəbulu zamanı məxfilik rejiminin təmin edilməsi məqsədilə tədbirlərin həyata keçirilməsini;
h) dövlət sirri təşkil edən informasiyanın sertifikatlaşdırılmış texniki vasitələrlə emalını;
x) dövlət sirri təşkil edən informasiyanın emalı vasitələrinin quraşdırıldığı, həmçinin məxfi tədbirlərin keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan otaqların texniki kanallarla məlumatların sızmasına qarşı tələblərə uyğun olmasına nəzarətin həyata keçirilməsini;
1) kənar şəxslərin xüsusi rabitə vasitələrindən nəzarətsiz istifadəsi imkanlarının, həmçinin bu vasitələrdə istifadə olunan texniki mühafizə tədbirlərinin açıqlanmasının istisna edilməsini;
i) digər təşkilatların nümayəndələrinin dövlət sirri təşkil edən məlumatlarla bağlı olmayan məsələlər üzrə qəbulu üçün mühafizə olunan ərazidən kənarda müvafiq qəbul otaqlarının təchiz edilməsini;
j) dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin görülməsinə bilavasitə aidiyyəti olmayan inzibati-təsərrüfat və digər xidmətlərin, ictimai təşkilatların mühafizə olunan ərazidən kənarda yerləşdirilməsini;
k) rejimli sahələrin mühafizəyə təhvil verilməsi və mühafizədən qəbul edilməsi qaydalarının müəyyənləşdirilməsini;
q) yanğını, qəza və təbii fəlakət halları zamanı vəzifəli şəxslərin çağırılması, rejimli sahələrin açılması, məlumat daşıyıcılarının təhlükəli sahədən çıxarılması ardıcıllığı və saxlanılması qaydalarının müəyyənləşdirilməsini.
22. Xüsusi əhəmiyyətli və rejimli təşkilatların tikintisi və yenidən qurulması layihələrində məxfilik rejiminin təmin edilməsi üzrə zəruri tədbirlər, o cümlədən obyektin pərdələnməsi, rejimli sahələr üzrə tələblər, mühafizənin təşkili və yanğın təhlükəsizliyi üzrə tədbirlər nəzərdə tutulmalıdır, əks halda, layihə təşkilat rəhbəri tərəfindən təsdiq edilməməlidir.
IV. XÜSUSİ MƏMULATLARIN UÇOTU
23. Xüsusi məmulatlar, onlarla bağlı işlərin görüldüyü proseslərdə (sınaq nümunələrinin hazırlanması, istehsalı, sınağı, istismarı) uçotda olmalıdır.
Dövlət sirri təşkil edən məlumat daşıyıcısı kimi məmulatların uçotu aşağıdakı andan aparılır:
a) sınaq nümunələri hazırlandıqda (texnoloji sənədlərin olmadığı halda) - məxfi cizgilərə əsasən onların hazırlanmasına başlanan andan və ya bu məmulatları işləyib hazırlayanın və ya sifarişçinin göstərdiyi mərhələdən;
b) seriyalı (kütləvi) istehsalda - texnoloji və ya müşayiət sənədlərində göstərilən andan, bunlar olmadığı halda isə cizgilərdə göstərilən mərhələdən;
c) başqa təşkilatlardan alındıqda - təşkilata daxil olduğu andan.
24. Xüsusi məmulatlar qeyri-məxfi məmulatlardan ayn olmaqla, sınaq nümunələrinin hazırlanması prosesində məmulatların özündə və ya xüsusi birkalarda qeyd olunmuş şərti cizgi işarələri üzrə, seriyalı (kütləvi) istehsal prosesində isə markalanma (zavod) nömrəsi üzrə "Xüsusi məmulatın uçotu vərəqəsi"ndə (3 nömrəli əlavə) uçota alınır.
Markalanma nömrələrinin qoyulması mümkün olmayan məmulatlar miqdar üzrə (say, çəki və s.), möhürlənmiş (plomblanmış) qablarda (taralarda) saxlanılan məmulatlar isə onların qablarda əks etdirilmiş markalanma nömrələri üzrə uçota alınır.
Xüsusi məmulatların markalanması qaydası sifarişçi ilə razılaşdırılmaqla, istehsalı təşkil edən dövlət hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Xüsusi məmulatların nömrələnməsi, istehsal edilən məmulatların ümumi sayının müəyyən edilməsini istisna edən qaydada istehsalçı təşkilat tərəfindən həyata keçirilir.
Xüsusi məmulatların qeydiyyatı və uçotu dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmədə qeydiyyata götürülmüş jurnallar (vərəqələr) üzrə aparılır. Həmin jurnalların (vərəqələrin) saxlanma müddəti (onlarda son qeydin edildiyi tarixdən etibarən) 5 ildən az olmamalıdır.
Uçot sənədlərində xüsusi məmulatların yalnız şifrləri və ya indeksləri göstərilməlidir.
Təşkilatın bölmələrində məmulatların uçotunu, saxlanılmasını və hərəkətinə nəzarəti bu bölmələrin rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndələri həyata keçirirlər.
Rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndələr dövlət sirri haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada təyin olunurlar.
Bölmədə və bilavasitə iş yerində xüsusi məmulatların və texniki sənədlərin uçotunun lazımi səviyyədə və vaxtında aparılmasının təşkil olunmasına görə bölmə rəhbəri məsuliyyət daşıyır.
25. Məlumat daşıyıcıları ilə öz iş yerlərində tanış olmaq hüququ verilmiş şəxslərin siyahısı mümkün qədər məhdudlaşdırılmaqla və aidiyyəti bölmə rəhbərlərinin iştirakı ilə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə tərəfindən hazırlanır. Siyahını təşkilat rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi şəxs təsdiq edir.
Xüsusi məmulatlarla iş prosesində məxfi cizgilər, texniki və digər sənədlər iş yerinə məxfi sənədlərlə iş üzrə kargüzarlıq qaydalarına uyğun olaraq, yalnız iş günü (növbəsi) ərzində verilir.
Xüsusi məmulatların və onlara aid məxfi cizgilərin, texniki və digər sənədlərin dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmənin və ya rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndələrin iştirakı olmadan bir bölmədən digərinə verilməsi yolverilməzdir.
Bölmələrdə xüsusi məmulatların uçotu və onların iş yerlərinə verilməsi "Xüsusi məmulatın uçotu vərəqəsi" üzrə həyata keçirilir.
26. Seriyalı (kütləvi) istehsalla məşğul olan təşkilatların bölmələrində icraçıların yerinə yetirdiyi texnoloji prosesin qısamüddətliliyi səbəbindən xüsusi məmulatların icraçıların iş yerlərinə şəxsi imzaları üzrə verilməsinin mümkün olmadığı halda məmulatların icraçılara, habelə bölmə daxilində bir sahədən digərinə və növbələr üzrə verilməsi (alınması) istehsalat sahəsinin rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndələri tərəfindən "Xüsusi məmulatın uçotu vərəqəsi"ndə imza edilməklə həyata keçirilir. Bu halda məmulatların miqdarına və hərəkətinə nəzarəti də sahələr üzrə səlahiyyətli nümayəndələr həyata keçirirlər.
27. Xüsusi məmulatlarla iş prosesində bir neçə bölmənin iştirak etdiyi halda, məmulatların hərəkətinə nəzarəti təmin etmək məqsədilə onların mərkəzləşdirilmiş uçotu aparılır.
Mərkəzləşdirilmiş uçotun aparılması təşkilatın dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməsinə və ya istehsalatın xüsusiyyətlərinə görə belə uçotu təmin edə bilən digər bölməyə həvalə olunur. Xüsusi məmulatların mərkəzləşdirilmiş uçotu "Xüsusi məmulatların uçotu jurnalı" (4 nömrəli əlavə) və "Xüsusi məmulatların miqdar üzrə uçotu jurnalı (vərəqəsi)" (5 nömrəli əlavə) üzrə aparılır.
28. Xüsusi məmulatların texnoloji prosesə uyğun olaraq bölmədən bölməyə verilməsi bölmələrin rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndələri tərəfindən rəsmiləşdirilən "Qaimə" (6 nömrəli əlavə) üzrə həyata keçirilir. Qaimələrin bir nüsxəsi rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndə tərəfindən mərkəzləşdirilmiş uçotu aparan bölməyə verilir və onun əsasında uçot jurnalında müvafiq qeydlər edilir.
29. Xüsusi məmulatlara xüsusi dəstləşdiricilərin (xüsusi blokların, qovşaqların və hissələrin) quraşdırılması və sökülməsi istehsal prosesində bölmə rəhbəri tərəfindən, nümunələrin hazırlanması və sınağı prosesində isə texniki rəhbər və ya baş konstruktor tərəfindən təsdiq edilən və bir nüsxədə tərtib olunan "Quraşdırılma aktı" (7 nömrəli əlavə) və "Sökülmə aktı" (8 nömrəli əlavə) ilə rəsmiləşdirilir. Quraşdırılmış dəstləşdiricilərin qeydiyyat nömrələri məmulatın pasportunda (formulyarında) qeyd edilir. Akt və pasportdakı (formulyardakı) qeydlər bu işləri icra etmiş məsul şəxslər tərəfindən imzalanır.
Sökülmüş dəstləşdiricilər yenidən uçota götürülür.
Əgər istehsalın şərtlərinə uyğun olaraq məmulatların lazım olan xüsusiyyətlərini əldə etmək məqsədilə xüsusi dəstləşdirici məmulatların quraşdırılması və sökülməsi iş növbəsi ərzində bir neçə dəfə təkrar olunarsa, akt dəstləşdirici məmulatın son quraşdırılmasından sonra tərtib olunur və məmulatın pasportunda (formulyarında) müvafiq qeydlər edilir.
Bu Qaydanın 27-ci bəndi ilə nəzərdə tutulmuş hallarda quraşdırılma və sökülmə aktlarının surəti xüsusi məmulatların mərkəzləşdirilmiş uçotunu aparan bölməyə verilir və onun əsasında uçot jurnalında müvafiq qeydlər edilir.
30. İstehsal olunmuş bütün məmulatlara və ya məmulat dəstlərinə (partiyasına) pasportlar (formulyarlar) tərtib edilir, dövlət sirri haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada qeydiyyata götürülür və bu barədə "Xüsusi məmulatın uçotu vərəqəsi"ndə və "Xüsusi məmulatların uçotu jurnalı"nda müvafiq qeydlər edilir.
31. Digər təşkilatlara göndərilmiş, məhv edilmiş və ya sınaq prosesində, təcrübi və s. işlərdə sərf edilmiş, başqa məmulatlara quraşdırılmış və məxfiliyi açılmış xüsusi məmulatlar uçotdan çıxarılır.
Aşağıda göstərilən sənədlər xüsusi məmulatların uçotdan çıxarılması üçün əsas ola bilər:
a) qəbul edən şəxsin soyadı, adı və təşkilatın gerbli möhürü ilə təsdiq edilmiş imzası olan, məmulatın başqa təşkilata təhvil verilməsini təsdiqləyən qaimə;
b) qəbul edən şəxsin imzaladığı qaimə üzrə məmulatın alınmasını təsdiq edən etibarnamə;
c) məmulatın qəbul edilməsi barədə feldyeger tərəfindən imzalanmış və möhürlə təsdiq edilmiş reyestr;
ç) xüsusi məmulatların məhv edilməsi barədə akt;
d) sınaqlar, təcrübi və digər işlər zamanı xüsusi məmulatların sərfi barədə akt;
e) dəstləşdirici məmulatların quraşdırılması barədə akt;
ə) məmulatın məxfiliyinin açılması barədə sənəd (bildiriş, akt və s.).
32. Xüsusi məmulatların mövcudluğunun yoxlanılması dövlət sirri haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş qaydada həyata keçirilir.
V. XÜSUSİ MƏMULATLARIN SAXLANILMASI
33. Xüsusi məmulatlar, bir qayda olaraq, qeyri-məxfi məmulatlardan ayrı saxlanılır. Qeyri-məxfi məmulatlar xüsusi məmulatların (dəstin) tərkib hissəsi olduğu halda, onlarla bir yerdə saxlanıla bilər.
34. İşdənkənar vaxtlarda məmulatlar onların saxlanılmasına məsul olan şəxslər tərəfindən qıfıllanan və möhürlənən saxlama yerlərində saxlanılmalıdır.
35. Texnoloji əməliyyatlarının və ya sınaqlarının dayandırılmasına yol verilməyən, həmçinin iriqabaritli məmulatlar işdənkənar vaxtlarda iş yerlərində və ya sınaq stendlərində məsul şəxslərin cavabdehliyi ilə saxlanıla bilər. Belə məmulatlar onların mühafizəsini və maskalanmasını təmin edən örtük altında saxlanılmalıdır.
Bu məmulatların siyahısı, onların saxlama yeri və maskalanma üsulu göstərilməklə, təşkilat rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxs tərəfindən təsdiq edilir.
VI. XÜSUSİ MƏMULATLARIN ALINMASI VƏ GÖNDƏRİLMƏSİ
36. Xüsusi məmulatlar, onu alan təşkilatın nümayəndələrinə müəyyən edilmiş qaydada rəsmiləşdirilmiş və gerbli möhürlə təsdiqlənmiş etibarnamə əsasında verilir.
Bu etibarnamələr, onu verən təşkilatın dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməsi ilə razılaşdırılmaqla verilir. Etibarnamədə göstərilən məmulatların təşkilata gətirilməsinə bu bölmə tərəfindən nəzarət edilir.
37. Xüsusi məmulatların təhvil-təslimi onların göndərildiyi qablarda (bağlamalarda) və müşayiət sənədlərində əks olunmuş məlumatların uyğunluğunun hökmən yoxlanılması ilə həyata keçirilir.
Qabların (bağlamaların), onların nəql edildiyi nəqliyyat vasitəsinin açılması və ya plomblarının pozulması aşkar olunarsa, bu barədə məmulatların təhvil-təslimini həyata keçirən məsul şəxslər müəyyən olunmuş qaydada akt tərtib edirlər. Eyni zamanda, bu barədə məmulatı göndərən təşkilata, həmçinin təhlükəsizlik orqanına məlumat verilməli, xidməti təhqiqat aparılmalıdır.
38. Alınmış qabların açılması, qəbul edilən xüsusi məmulatların müşayiət sənədləri ilə üzləşdirilməsi, onların vəziyyətinin və dəstliyinin yoxlanılması məmulatların uçotuna və saxlanılmasına məsul şəxslər və texniki nəzarət bölməsinin nümayəndələri tərəfindən həyata keçirilir.
Xüsusi məmulatların çatışmaması və ya digər pozuntu hallan üzrə müəyyən edilmiş qaydada akt tərtib edilir və bir nüsxəsi lazımi tədbir görülməsi üçün məmulatı göndərən təşkilata göndərilir.
39. Təşkilata məxsus olmayan və səhvən gətirilmiş xüsusi məmulatların ünvanlandığı təşkilata dərhal göndərilməsi mümkün olmadığı halda, təşkilat bu məmulatların müvəqqəti saxlanılmaq üçün qəbul edilməsini və mühafizəsini təmin etməlidir. Bu cür məmulatların qablarının açılması qadağandır.
Müşayiət sənədləri üzrə belə məmulatların xüsusiyyətinin və partlayış-yanğın təhlükəliliyinin müəyyən edilməsi mümkün olmadığı halda, həmin məmulatlar təyinatı üzrə göndərilənədək təşkilatın məmulatlarından (məhsullarından) ayrı saxlanılmalıdır.
40. Xüsusi məmulatların göndərilməsi təşkilat rəhbərinin və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxsin yazılı sərəncamına əsasən "Qaimə" (9 nömrəli əlavə) üzrə həyata keçirilir və xüsusi məmulatların təyinatı üzrə çatdırılması üçün nəqliyyat vasitələri sifariş edilir. Qaimə məmulatı göndərən, mərkəzləşdirilmiş uçotu aparan və dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmələr tərəfindən vizalanır və xüsusi məmulatlar təşkilat rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi şəxsin icazəsi ilə təşkilatın ərazisindən buraxılır. Müşayiət sənədinin arxa tərəfinə bu rekvizitlərin qoyulması üçün müvafiq ştamp vurulur.
41. Xüsusi məmulatlar təşkilatın mühafizə olunan ərazisindən müvafiq qaydada rəsmiləşdirilmiş qaimə əsasında buraxılarkən, qaimədə məmulatın buraxıldığı vaxt, tarix və mühafizə məntəqəsi nəzarətçisinin soyadı göstərilməklə müvafiq qeydlər edilir və nəzarətçi tərəfindən imzalanır.
42. Müşayiət sənədlərində (müşayiət məktubunda, qaimələrdə, pasportlarda və s.) göndərilən məmulatların şərti adları və ya işarələri göstərilməlidir.
43. Xüsusi məmulatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsi dövlət sirri haqqında qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada həyata keçirilir.
Xüsusi məmulatların digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata verilməsi prosesində verilməsi nəzər-də tutulmayan məlumatların, o cümlədən verilən məlumat daşıyıcılarını işləyib hazırlayanlar və istehsal edənlər barədə məlumatların verilməsinə və sərəncamverici sənədlərə, normativ hüquqi aktlara, məmulat nümunələrinə istinad edilməsinə yol verilmir. [7]
VII. XÜSUSİ MƏMULATLARIN NƏQL EDİLMƏSİ
44. Nəql edilən xüsusi məmulatlar onların təyinatının və xüsusiyyətinin açıqlanmasını istisna edən qaydada qablaşdırılmalı və (və ya) maskalanmalıdır.
Nəql edilən qeyri-məxfi məmulatların, tərtibatların və avadanlıqların xarici görünüşü onların aid olduğu xüsusi məmulatların təyinatını və xüsusiyyətlərini müəyyən etməyə imkan verirsə, onlar mütləq maskalanmalıdır.
45. Xüsusi məmulatların nəqli üçün nəzərdə tutulmuş nəqliyyat vasitələri öz xarici görünüşü ilə digər uyğun nəqliyyat vasitələrindən seçilməməlidir.
Xüsusi məmulatların nəqli zamanı nəqliyyat vasitələrində yükü göndərən və qəbul edən məntəqələrin, təşkilatların və yüklərin adı yazılmamalıdır.
Xüsusi məmulatların yükləmə-boşaltma yerləri onların kənar şəxslər tərəfindən bilavasitə, həmçinin texniki vasitələrlə müşahidə edilməsini istisna etməlidir.
Xüsusi məmulatlar elə nəql edilməlidir ki, onların mühafizəsinin, məxfiliyinin, bu məmulatlara bilavasitə aidiyyəti olan obyektlərin, o cümlədən onları istehsal və istismar edən təşkilatın dislokasiyasının açıqlanmaması təmin edilsin.
46. Xüsusi məmulatların nəqli və ünvanlara çatdırılması feldyeger rabitə orqanı və ya Müdafiə Nazirliyinin, Daxili İşlər Nazirliyinin bölmələri və ya təşkilatın qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada yaradılmış mühafizə bölmələri və silahlı işçiləri tərəfindən həyata keçirilir.
Mühafizəni həyata keçirən şəxslər nəqletmə zamanı mühafizə, təhlükəsizlik texnikası və məxfiliyin təmin edilməsi qaydalarını yaxşı bilməli və onlara ciddi əməl etməlidirlər.
Nəql edilən xüsusi məmulatların mühafizəsi elə təşkil olunmalıdır ki, kənar şəxslərin diqqətini cəlb etməsin.
Mühafizə olunan yüklə bir yerdə, habelə yükü müşayiət edən keşikçi və qoruyucu nəqliyyat vasitələrində kənar şəxslərin getməsinə yol verilmir.
VIII. XÜSUSİ MƏMULATLARIN SINAĞI
47. Xüsusi məmulatların sınağının keçirilməsi prosesində məxfilik rejiminin təmin olunması üzrə konkret tədbirlər və onların səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi üzrə tələblər sınaqların proqramına daxil edilir.
Xüsusi məmulatların sınaqlarında, ancaq bu sınaqlara bilavasitə aidiyyəti olan şəxslər iştirak edir və onlar sınaqların xüsusiyyətləri və nəticələri haqqında məlumatların, yalnız onlara birbaşa aidiyyəti olan hissəsi ilə tanış edilirlər.
48. Xüsusi məmulatların parametrlərinin ölçülməsi (sınağı) üçün nəzərdə tutulmuş ölçü cihazlarının hazırlığının yoxlanılması üzrə elə metodika və göstərişlər müəyyən edilməlidir ki, bu zaman sınaqla nəzərdə tutulmayan dövlət sirri təşkil edən məlumatlar açıqlanmasın. Bu metodika və göstərişlər xüsusi məmulatın konstruktor və istismar sənədlərində əks olunur.
Sınaqlar zamanı xüsusi məmulatların yeni nümunələrinin mühafizəsinin və məxfiliyinin tam təmin edilməsi məqsədilə, onların işlənib hazırlanması üzrə taktiki-texniki tapşırıqlarda bu məmulatların sınaqları prosesində verilən komanda və məlumatların məxfiləşdirilməsi, onların düşmə yerinin maskalanması və axtarışının asanlaşdırılması və s. üzrə tədbirlər nəzərdə tutulmalıdır.
49. Sınaq prosesində istifadə olunmuş xüsusi məmulatların təkrar istifadə üçün yararlı qalıqları, habelə həmin məmulatların xüsusiyyətlərini və təyinatını müəyyən etmək imkanı verən digər qalıqları sınaq yerindən yığılır. Bu məqsədlə sınaq başa çatdıqdan sonra sınaq yerinə baxış keçirilir. Bu barədə sərbəst formada akt tərtib edilir və iştirakçılar tərəfindən imzalanır.
Sınaqları keçirən komissiyalar sınağın məxfiliyinin təmin edilməsi üzrə tədbirlərin səmərəliliyini qiymətləndirir və yekun sənədlərdə bu barədə nəticəni əks etdirir.
Sınaqların keçirilməsi üzrə komissiyalar müvafiq standartlara uyğun yaradılır.
IX. XÜSUSİ MƏMULATLARIN MƏHV EDİLMƏSİ
50. İstehsal, sınaq və istismar prosesində zay olmuş, sərf edilmiş, habelə yararsız və istifadəsinə ehtiyac olmayan xüsusi məmulatlar məhv edilməlidir.
Xüsusi məmulatların məhv edilmək üçün seçilməsi, bu məqsədlə təşkilat rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxs tərəfindən yaradılan və tərkibinə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə əməkdaşının və ya rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin daxil olduğu komissiya tərəfindən həyata keçirilir və "Məhvetmə aktı" (10 nömrəli əlavə) ilə rəsmiləşdirilir.
Xüsusi məmulatların məhv edilməsi üçün tərtib olunmuş akt təşkilat rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxs tərəfindən təsdiq edilir.
Akt təsdiq edildikdən sonra məmulatların məhv edilməsi (sökülməsi, dağıdılması və s.), onların texniki sənədlərdə göstərilən texnologiya üzrə həyata keçirilir.
Məhv olunmalı məmulatlar əsl xüsusiyyətlərinin, parametrlərinin və ya xüsusi təyinatının bərpa edilməsi mümkün olmayan vəziyyətə salınmalıdır.
Xüsusi məmulatların məhv edilməsi faktı, onu həyata keçirən şəxslərin aktdakı imzaları ilə təsdiqlənir.
51. Məhv edilmiş xüsusi məmulatların pasportları (formulyarları) qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalara müvafiq məhv edilir və bu barədə məmulatların məhv edilməsi üçün tərtib olunmuş aktda qeyd edilir.
52. İstifadə üçün yararlı olan xüsusi dəstləşdiricilər, qeyri-məxfi bloklar, qovşaqlar, hissələr və materiallar, o cümlədən qiymətli metallar məhvetmə aktında qeyd edilməklə məhv edilməli olan xüsusi məmulatlardan sökülməli və müvafiq qaydada aidiyyəti üzrə təhvil verilməlidir. Sökülmüş dəstləşdiricilər bu Qaydaya əsasən yenidən uçota götürülməlidir.
Məhvetmə aktı bu məqsəd üçün ayrılmış işdə saxlanılır. Bu işlərin saxlanılma müddəti 5 ildir.
X. DÖVLƏT SİRRİ TƏŞKİL EDƏN MƏLUMATLARLA BAĞLI
MƏSƏLƏLƏR ÜZRƏ MÜŞAVİRƏLƏR
53. Təşkilatda dövlət sirri təşkil edən məlumatlarla bağlı məsələlər üzrə iclaslar, müşavirələr və s. (bundan sonra - müşavirələr) təşkilat rəhbərinin və ya onun səlahiyyət verdiyi şəxsin icazəsi ilə keçirilir.
Dövlət hakimiyyəti orqanının mərkəzi aparatında müşavirələr səlahiyyətləri daxilində baş idarə, idarə və şöbə rəhbərlərinin icazəsi ilə də keçirilə bilər.
54. Müşavirəyə, orada müzakirə ediləcək məsələlərə bilavasitə aidiyyəti və iştirakı zəruri olan şəxslər buraxılır. Onların dövlət sirri ilə işləməyə buraxılış forması müzakirə edilən məsələlərin məxfilik dərəcəsinə uyğun olmalıdır.
Müşavirəyə dəvət edilən digər təşkilatların əməkdaşları dövlət sirri ilə işləməyə buraxılış forması barədə arayışı müşavirə ərəfəsində dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməyə təqdim edir və müşavirəyə şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd və ya müvafiq buraxılış vərəqələri əsasında siyahı üzrə buraxılırlar.
55. Müşavirənin keçirilməsinə icazə verən vəzifəli şəxs tərəfindən müşavirənin keçirilməsi üçün məsul şəxs təyin olunur.
Müşavirənin keçirilməsi üçün məsul şəxs aşağıdakı sənədləri hazırlayır: müşavirənin gündəliyinin layihəsini;
müşavirəyə dəvət olunan şəxslərin (soyadı, adı, atasının adı, iş yeri və məxfilik dərəcəsi göstərilməklə müzakirəsində iştirak edəcəyi məsələ) siyahısını.
Tərtib edilən bu sənədlər dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə ilə razılaşdırılaraq, müşavirənin keçirilməsinə icazə verən vəzifəli şəxs tərəfindən imzalanır.
Müşavirənin keçirilməsi üçün məsul şəxs müzakirəsində iştirak edəcəkləri məsələ və onun məxfilik dərəcəsi barədə iştirakçılara müşavirə ərəfəsində məlumat verir və zəruri hallarda məxfi qeydlər üçün onlara dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmədə qeydiyyata alınmış iş dəftərlərinin verilməsini təşkil edir.
56. Müşavirənin hazırlanması və keçirilməsi üçün lazım olan məxfi sənədlər zəruri hallarda, onun keçirilməsinə icazə verən şəxsin sərəncamı ilə dəvət olunan şəxslərə göndərilə bilər.
57. Müşavirənin keçirilməsinin planlaşdırılması zamanı müzakirə ediləcək məsələlərin ardıcıllığı elə olmalıdır ki, iştirakçıların onlara aid olmayan məsələlərin müzakirəsində iştirakı istisna edilsin.
58. Müşavirənin gedişi zamanı xüsusi məmulatların, dövlət sirri təşkil edən filmlərin, audio və video materialların nümayiş etdirilməsi, müşavirə iştirakçılarının çıxışlarının stenoqramlaşdırılması, audio yazılışı və video çəkilişi dövlət sirri haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.
59. Müşavirənin proqramı və müşavirədə iştirak edən şəxslərin siyahısı müşavirə materiallarına əlavə edilir.
60. Dövlət sirri təşkil edən dissertasiyalara bu Qaydanın tələbləri nəzərə alınmaqla, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən işlənib hazırlanmış və təhlükəsizlik orqanı ilə razılaşdırılaraq təsdiq edilmiş qaydalar əsasında baxılır.
61. Bölmələrdə digər təşkilat nümayəndələrinin iştirakı olmadan cari məsələlər üzrə müşavirələr dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə ilə razılaşdırılmadan bölmə rəhbəri tərəfindən keçirilə bilər. Bu zaman məxfilik rejiminin təmin olunmasına və iştirakçıların tərkibinə görə həmin bölmənin rəhbəri məsuliyyət daşıyır.
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
1 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
SAXLAMA YERLƏRİNİN VƏ ONLARIN AÇARLARININ UÇOTU JURNALI
Sıra №-si |
Saxlama yerinin adı |
Saxlama yerinin yerləşdiyi yer (bölmənin, otağın və binanın Ns-si) |
Nə saxlanılır (sənədlər, xüsusi məmulatlar) |
Saxlama yeri üçün cavabdeh şəxsin soyadı, adı və atasının adı |
Açarların sayı və №-si |
Saxlama yeri üçün cavabdeh şəxsin açarlan alması barədə imzası və tarix |
Dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə rəhbərinin ehtiyat açarları qəbul etməsi barədə imzası və tarix |
Qeyd |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
2 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
REJİMLİ SAHƏLƏRİN VƏ ONLARIN AÇARLARININ MÜHAFİZƏYƏ TƏHVİL-TƏSLİM JURNALI
Sıra №-si |
Mühafizəyə təhvil verilən rejimli sahənin adı |
Rejimli sahənin qapısının və penalın möhürləndiyi möhürün yazısı və penalın nömrəsi |
Təhvil verilmə tarixi və vaxtı |
Təhvil verən şəxsin soyadı və imzası |
Siqnal vasitəsinin qoşulması haqqında qeyd |
Qəbul edən şəxsin soyadı və imzası |
Təhvil alınma tarixi və vaxtı |
Təhvil alan şəxsin soyadı və imzası |
Qeyd |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İzah. 1 İstirahət, səsvermə, iş günü hesab edilməyən bayram günlərində və ümumxalq hüzn günündə, həmçinin mühafizəçilərin dəyişməsi zamanı bu jurnaldakı qeydlərə istinad edilməklə, növbələrin təhvil-təslim jurnalında müvafiq qeydlər edilməlidir.[8]
2. Siqnal vasitələrinin işə düşməsi, möhürlərin tamlığının pozulması, yaranan qəza halları, kənar şəxslərin saxlanılması və s. faktlar haqqında növbələrin təhvil-təslim jurnalındakı ətraflı qeydlərə istinad edilməklə, 10-cu sütunda bu barədə qısa qeydlər edilir.
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
3 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
______________________
(məxfilik qrifi)
XÜSUSİ MƏMULATIN UÇOTU VƏRƏQƏSİ № _____________
Xüsusi məmulatın şifri (indeksi) ________________________________________________________
Xüsusi məmulatın №-si _____________________________________________________________
Uçot vərəqəsinin açıldığı bölmə ______________________________________________________
Verilmə tarixi |
Bölmə |
Alan şəxsin soyadı, adı, atasının adı və imzası |
Verən şəxsin soyadı, adı, atasının adı və imzası |
Geriyə qəbulu barədə imza və tarix |
Qeyd |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(3 nömrəli əlavənin arxa tərəfi)
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
__________ №-li “____”___________20_____ il tarixli akt üzrə məhv edilib.
__________ №-li “____”___________20_____ il tarixli ___________ üzrə göndərilib.
(müşayiət sənədinin adı)
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
4 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
________________________
(məxfilik qrifi)
XÜSUSİ MƏMULATLARIN UÇOTU JURNALI
Sıra № -si |
Uçota alınma tarixi |
Xüsusi məmulatın şifri (indeksi) |
Xüsusi məmulatın №-si |
Məxfilik qrifi |
Müşayiət sənədinin daxilolma №-si və tarixi |
Haradan daxil olub və ya hansı bölmədə qeydiyyata götürülüb |
Xüsusi məmulatın və onun uçot vərəqəsinin alınması barədə rejim üzrə səlahiyyətli nümayəndənin imzası və soyadı |
Xüsusi məmulatın verildiyi bölmə |
Pasportun (formulyarın) inventar №-si |
Uçotdan çıxarılması haqqında qeyd |
Qeyd |
||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Göndərilib |
Məhv edilib (aktın №-si və tarixi) |
||||||||||||||||||
hara və kimə |
müşaiət sənədinin №-si və tarixi |
||||||||||||||||||
Qaimənin №-si və tarixi |
|||||||||||||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İzah. 1. Seriyalı (kütləvi) istehsal olunan, sınaq üçün hazırlanan, istismarda olan, təmir olunmaq və ya məhv edilmək üçün daxil olan, habelə dəstləşdirici
xüsusi məmulatlar üçün ayrıca uçot jurnalları açıla bilər.
2. "Xüsusi məmulatın verildiyi bölmə" sətrindəki sütunların sayı xüsusi məmulatların veriləcəyi bölmələrin sayına uyğun olmalıdır.
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
5 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
______________________
(məxfilik qrifi)
XÜSUSİ MƏMULATLARIN MİQDAR ÜZRƏ UÇOTU JURNALI (VƏRƏQƏSİ)
Xüsusi məmulatın şifri (indeksi) __________________________________________________
Xüsusi məmulatın markası ______________________________________________________
Ölçü vahidi ____________________________________________________________________
Sıra №-si |
Tarix |
Haradan daxil olub və ya haraya göndərilib (sərf edilib) |
Müşayiət sənədinin №-si və tarixi |
Alınıb |
Göndərilib |
Qalıq |
Qeyd |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İzah. Hər bir adda xüsusi məmulata (o cümlədən dənəvər, alışan, maye və s. materiallara) zəruri miqdarda vərəqə və ya ayrıca jurnal ayrılır.
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
6 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
Bölmə ____________________ “_____” _____________________ 20___ il.
(təhvil verən)
__________________________________________________________________________vasitəsilə
(alan şəxsin soyadı, adı və atasının adı)
__________________________________________________ xüsusi məmulatın verilməsi barədə
(təhvil alan bölmə)
QAİMƏ № ___________________
Xüsusi məmulatın şifri (indeksi) |
Xüsusi məmulatın №-si |
Qeyd |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Təhvil verilən xüsusi məmulatların və onların uçotu vərəqələrinin sayı __________________ |
(yazı ilə)
Sex rəisi __________________________ TNB rəisi ________________________________________
Təhvil verdi ______________________________ Təhvil aldı ________________________________
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
7 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
_________________
(məxfilik qrifı)
TƏSDİQ EDİRƏM
______________________________
“_____”_______________200___il.
QURAŞDIRILMA AKTI № _________
“_____”____________200____ il.
Biz, aşağıda imza edənlər __________________________________________________________
(vəzifələri və soyadları)
bu aktı ondan ötrü tərtib etdik ki, aşağıdakı dəstləşdiricilər tərəfimizdən xüsusi məmulata quraşdırılmışdır: |
||||
Sıra №-si |
Quraşdırılmış dəstləşdiricilərin |
Dəstləşdiricilərin quraşdırıldığı xüsusi məmulatların |
||
şifri (indeksi) və məxfilik qrifi |
№-si |
şifri (indeksi) və məxfilik qrifi |
№-si |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İmzalar:______________________ ________________________
______________________ ________________________
______________________ ________________________
Uçot jurnalında quraşdırılma haqqında qeydi ________________________________ etdi.
(soyadı və imzası)
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
8 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
___________________
(məxfilik qrifi)
TƏSDİQ EDİRƏM
______________________________
“____”__________________200___il.
SÖKÜLMƏ AKTI № _______
“_____”_________________200____il.
Biz, aşağıda imza edənlər __________________________________________________________
(vəzifələri və soyadları)
bu aktı ondan ötrü tərtib etdik ki, aşağıdakı dəstləşdiricilər tərəfimizdən xüsusi məmulatdan sökülmüşdür: |
||||||
Sıra №-si |
Dəstləşdiricinin söküldüyü xüsusi məmulatın |
Sökülmüş dəstləşdirici məmulatın |
||||
şifri (indeksi) və məxfilik qrifi |
qeydiyyat №-si |
şifri (indeksi) və məxfilik qrifi |
qeydiyyat №-si |
məhv edilməsi və ya qeydiyyata alınması barədə rəy |
məhv edilməsi (aktın №-si və tarixi) və ya qeydiyyata alınması barədə qeyd |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İmzalar: __________________________ ____________________________
__________________________ ___________________________
__________________________ ____________________________
Uçot jurnalında quraşdırılma haqqında qeydi ___________________________________etdi.
(soyadı və imzası)
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
9 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
Təşkilat_________________________ Təşkilat_________________________
________________________________ ________________________________
(göndərən təşkilatın şərti adı) (alan təşkilatın şərti adı)
“____”__________________20____il. Ünvan: _________________________
_______________________________
QAİMƏ № _____________
_________________________________________________________________________ vasitəsilə
(müşayiətçinin soyadı, adı, atasının adı)
Əsas: ______________________________
Xüsusi məmulatın şifri (indeksi) və məxfilik qrifi
|
Mühasibat qeydiyyatı üzrə şifri
|
Partiyanm №-si
|
Qablaşdırma növü
|
Yerlərin sayı
|
ölçü vahidi
|
Sayı |
Qiymət |
Məbləğ
|
||
göndərilib |
alan tərəfindən qəbul edilib |
|||||||||
rəqəmlə |
yazı ilə |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Satış şöbəsinin rəisi_______________________ Baş mühasib_________________________
Verdi __________________________________ Dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə
bölmənin rəhbəri
____________________________________
Aldı ___________________________________
(müşayiət edən)
(9 nömrəli əlavənin arxa tərəfi)
XÜSUSİ QEYDLƏR
Yerin №-si |
Plombların sayı |
Plomblar |
|
plombun 1-ci tərəfindəki yazı |
plombun 2-ci tərəfindəki yazı |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Göndərilməsinə məsul şəxs __________________________
(imza)
“_____”______________________20_____il.
Qaimədə göstərilən xüsusi məmulatlar qablaşdırılmış____________________yeri təhvil aldım.
“_____”______________________20____il. __________________________
(imza)
M.Y.
Dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmənin qeydi:
Sənədlər göndərilib: №_______, “_____”_______________________20____il.
Xüsusi məmulatlar göndərilib: reyestr №_______, “______”_________________20___il.
"Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə
bağlı işlərin görülməsi prosesində həmin məlumatların
mühafizəsinin təmin edilməsi Qaydası"na
10 NÖMRƏLİ ƏLAVƏ
__________________
(məxfilik qrifi)
TƏSDİQ EDİRƏM
____________________________
“______”______________20___il.
MƏHVETMƏ AKTI № _________
Biz, aşağıda imza edənlər __________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
(vəzifələri və soyadları)
bu aktı ondan ötrü tərtib etdik ki,_______ №-li “_____”________________20____il
tarixli əmrə (sərəncama) əsasən___________________________ prosesində zay edilən aşağıdakı
(prosesin adı)
xüsusi məmulatları yoxladıq və müəyyən etdik ki, onlar məhv edilməlidir:
Sıra №-si |
Xüsusi məmulatların şifri (indeksi) |
Məmulatın №-si |
İnventar №-si |
Miqdarı (ədədlə, çəki ilə) |
Məxfilik qrifi |
Pasportun (formulyarın) inventar №-si |
Qeyd |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
“_____”_____________20____il. İmzalar: _________________ _________________
_________________ _________________
_________________ _________________
Aktda sadalanan xüsusi məmulatlar, onların qeydiyyat nömrələri aktdakı qeydlərlə üzləşdirildikdən sonra ______________________________________________________________
___________________________________________________________üsulu ilə məhv edilmişdir.
(üsulun adı)
“_____”_____________20___il. İmzalar: _________________ _________________
_________________ _________________
_________________ _________________
Xüsusi qeydlər: _____________________________________________________________________
(yararlı dəstləşdiricilərin və qiymətli metalların sökülməsi,
__________________________________________________________________________________
pasportların (formulyarların) məhv edilməsi)
Rejim üzrə səlahiyyətli şəxs ______________________ (_____________________)
Xüsusi məmulatların məhv edilməsi barədə qeydiyyat jurnalı və vərəqələrində qeydlər edilmişdir __________________________________________________________________________
(vəzifəsi, imzası, soyadı, adı və atasının adı)
“____”__________________20___il.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2005-ci il 15 mart tarixli 40 nömrəli qərarı ilə
TƏSDİQ EDİLMİŞDİR
Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin dövlət sirri ilə
işləməyə buraxılması
QAYDASI
1. "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanının icrası məqsədilə hazırlanmış bu Qayda əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılması qaydasını müəyyən edir.
Bu Qayda əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılmasında maraqlı olan Azərbaycan Respublikasının dövlət hakimiyyəti orqanları, müəssisə, idarə və təşkilatları (xüsusi vurğulanan hallar-dan başqa, bundan sonra - təşkilat) tərəfindən tətbiq edilməlidir.
2. Əcnəbilər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq, vətəndaşı olduğu dövlətə verilmiş dövlət sirri ilə işləməyə buraxılırlar.
3. Əcnəbilərin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılması verilən məlumatların qarşılıqlı mühafizəsi haqqında beynəlxalq müqavilə* üzrə səlahiyyətli orqanın icazəsi əsasında və Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (bundan sonra - təhlükəsizlik orqanı) ilə razılaşdırılmaqla, konkret məlumatları digər dövlətə və beynəlxalq təşkilata vermək səlahiyyəti verilmiş təşkilatın rəhbərinin qərarı ilə həyata keçirilir.[9]
4. Əcnəbilər, yalnız beynəlxalq müqavilə ilə nəzərdə tutulmuş məqsədlərlə bağlı vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan həcmdə məlumatlarla tanış olmağa buraxılırlar. Əcnəbilərin tanış olmağa buraxılmalı olduqları məlumatların zəruri həcmi verilən məlumatların qarşılıqlı mühafizəsi haqqında beynəlxalq müqavilə üzrə səlahiyyətli orqan tərəfindən müəyyən edilir.
5. Beynəlxalq müqavilə üzrə səlahiyyətli orqan əcnəbinin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılması ilə əlaqədar konkret məlumatları digər dövlətlərə və beynəlxalq təşkilatlara vermək səlahiyyəti verilmiş təşkilata aşağıdakı məlumatları qabaqcadan verməlidir: [10]
əcnəbinin soyadı, adı, atasının adı və vətəndaşlığı, şəxsiyyətini təsdiq edən sənədin adı və nömrəsi;
əcnəbinin ixtisası, işlədiyi təşkilat, vəzifəsi;
əcnəbinin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılışının uyğun olduğu məxfilik dərəcəsi;
əcnəbinin tanış olmağa buraxılması nəzərdə tutulan məlumatlar və onların məxfilik dərəcələri;
beynəlxalq müqavilə ilə nəzərdə tutulmuş digər məlumatlar.
6. Vətəndaşlığı olmayan şəxslər Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı əsasında dövlət sirri ilə işləməyə buraxıla bilərlər. Bununla belə, vətəndaşlığı olmayan şəxslər bir qayda olaraq, "Xüsusi əhəmiyyətli" və "Tam məxfi" məlumatlarla işləməyə buraxılmırlar.
Dövlət sirri ilə işləməyə buraxılan vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqları qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada müvəqqəti məhdudlaşdırıla bilər.
7. Vətəndaşlığı olmayan şəxsin dövlət sirri ilə işləməsində maraqlı olan təşkilat bu barədə əsaslandırılmış vəsatətlə tabe olduğu dövlət hakimiyyəti orqanına, tabelikdə olmayan təşkilatlar isə sifarişçi dövlət hakimiyyəti orqanına müraciət etməlidir.
Vəsatətdə aşağıdakılar əks olunmalıdır:
vətəndaşlığı olmayan şəxsin soyadı, adı, atasının adı, şəxsiyyətini təsdiq edən sənədin adı, nömrəsi, kim tərəfindən verildiyi;
vətəndaşlığı olmayan şəxsin tanış olmağa buraxılması nəzərdə tutulan məlumatlar, onların məxfilik dərəcələri və hansı əsaslarla məxfiləşdirildiyi;
vətəndaşlığı olmayan şəxsin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılmasının zəruriliyini şərtləndirən əsaslar.
8. Dövlət hakimiyyəti orqanı vəsatəti əsaslı hesab etdikdə, vətəndaşlığı olmayan şəxsin konkret məlumatla işləməyə buraxılmasının mümkünlüyü məsələsinə baxılmaq üçün aşağıdakı materialları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Sirrinin Mühafizəsi üzrə İdarələrarası Komissiyaya (bundan sonra - İdarələrarası Komissiya) təqdim edir:
vətəndaşlığı olmayan şəxsin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılmasının zəruriliyini şərtləndirən əsaslar;
vətəndaşlığı olmayan şəxsin tanış olmağa buraxılması nəzərdə tutulan dövlət sirri təşkil edən məlumatların yayılacağı halda Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizliyinə vurula bilən ziyanın ağırlıq dərəcəsi haqqında ekspert rəyi;
vətəndaşlığı olmayan konkret şəxsin dövlət sirri ilə işləməyə buraxılmasının mümkünlüyü barədə təhlükəsizlik orqanının rəyi.
Ekspert rəyi bu məlumatlar məxfiləşdirilərkən, istinad edilmiş siyahım təsdiq etmiş dövlət hakimiyyəti orqanına təqdim edilən vəsatət və digər zəruri sənədlər əsasında hazırlanır və bu orqanın rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir.
Dövlət sirri ilə işləməyə buraxılmasının mümkünlüyünə baxılması ilə əlaqədar vətəndaşlığı olmayan şəxsin anketi, ətraflı tərcümeyi-halı, müvafiq rəyin verilməsi üçün zəruri olan digər sənədlər təhlükəsizlik orqanına təqdim edilməlidir.
9. Dövlət hakimiyyəti orqanı vətəndaşlığı olmayan şəxsin konkret məlumatla işləməyə buraxılmasının mümkünlüyü barədə təklifini hazırlayaraq,
İdarələrarası Komissiyanın rəyi ilə birlikdə baxılmaq üçün Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə təqdim edir.
10. Təşkilatın dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməsi dövlət sirri ilə işləməyə buraxılan əcnəbiləri və vətəndaşlığı olmayan şəxsləri işləməyə buraxıldıqları məlumatların mühafizəsi ilə bağlı zəruri qaydalarla və dövlət sirri haqqında qanunvericiliyin pozulmasına görə məsuliyyəti nəzərdə tutan Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə tanış etməlidirlər.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2005-ci il 15 mart tarixli 40 nömrəli qərarı ilə
TƏSDİQ EDİLMİŞDİR
Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi,
informasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması, habelə dövlət
sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər
göstərilməsi ilə bağlı işlərin icrasına müəssisə, idarə və
təşkilatların buraxılması üçün icazənin alınması
QAYDASI
1. "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanının icrası məqsədilə hazırlanmış bu Qayda müəssisə, idarə və təşkilatların (bundan sonra - təşkilat) dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi, informasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması, habelə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı işlərin icrasına buraxılması üçün icazənin alınması qaydasını müəyyən edir.
İcazə - təşkilatın təyin edilmiş müddətdə və müəyyən olunmuş şərtlərlə dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi, informasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması, habelə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı konkret fəaliyyət növünü həyata keçirməsi hüququnu təsbit edən rəsmi sənəddir.
Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlər dedikdə, dövlət sirri təşkil edən elmi tədqiqat, təcrübi-konstruktor işlərinin aparılması, o cümlədən dövlət sirri təşkil edən məmulatların (silah, hərbi texnika və s.) layihələndirilməsi, hazırlanması, sınağı, istehsalı, habelə dövlət sirri təşkil edən topoqrafiya, geodeziya, kartoqrafiya və s. işlərlə bağlı fəaliyyət nəzərdə tutulur.
İnformasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması ilə bağlı işlər dedikdə, informasiyanı mühafizə vasitələrinin, informasiyanın mühafizəsini təmin edən informasiyanı emal vasitələrinin, habelə informasiyanın mühafizəsi tədbirlərinin səmərəliliyinə nəzarət vasitələrinin layihələndirilməsi, istehsalı, sınağı və s. ilə bağlı fəaliyyət nəzərdə tutulur.
Dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı işlər dedikdə, dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin edilməsi ilə əlaqədar xarici texniki kəşfiyyata əks-təsir, informasiyanın rabitə kanalları vasitəsilə sızmasının qarşısının alınması üzrə tədbirlər görülməsi, habelə bu tədbirlərin görülməsi üçün tətbiq edilən vasitələrin quraşdırılması, sazlanması və s. ilə bağlı fəaliyyət nəzərdə tutulur.
2. Təşkilatın dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi, informasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması, habelə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı işlərin icrasına buraxılmasına icazənin verilməsi üzrə səlahiyyətli orqan (bundan sonra - səlahiyyətli orqan) Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyidir.
Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin, Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin tabeliyində olan təşkilatın dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi ilə bağlı işlərin icrasına buraxılmasına icazənin verilməsi üzrə səlahiyyətli orqan bu təşkilatın tabe olduğu mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır.
Dövlət mühafizəsi obyektləri üçün və mühafizə olunan obyektlərdə informasiyanın mühafizə vasitələrinin yaradılması, dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlərin görülməsi və xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı işlərin icrasına buraxılmasına icazənin verilməsi üzrə səlahiyyətli orqan Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətidir.
3. İcazənin verilməsi üzrə səlahiyyətli orqanın funksiyaları aşağıdakılardır: icazənin verilməsi barədə təşkilatın ərizəsinə baxılması;
təşkilatın xüsusi ekspertizasının təşkili və keçirilməsi;
təşkilat rəhbərinin dövlət attestasiyasının təşkili və keçirilməsi;
icazənin verilməsi mümkünlüyü barədə qərar qəbul edilməsi;
icazənin verilməsi;
icazənin etibarlılığının dayandırılması, bərpası və ya icazəyə xitam verilməsi haqqında qərar qəbul edilməsi;
icazə məsələləri üzrə normativ və metodik sənədlərin işlənib hazırlanması;
zəruri hallarda müvafiq mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının və təşkilatların mütəxəssislərinin aparılan xüsusi ekspertizalara cəlb edilməsi;
verilmiş, etibarlılığı dayandırılmış, bərpa edilmiş və xitam verilmiş icazələrin qeydiyyatının aparılması.
4. Bu Qaydanın 1-ci bəndi ilə müəyyən edilmiş işləri icra etmək istəyən təşkilat icazənin verilməsi məsələsinə baxılması üçün səlahiyyətli orqana ərizə ilə müraciət etməlidir.
Ərizədə təşkilatın adı, təşkilati-hüquqi forması və mülkiyyət növü, hüquqi ünvanı, icazə verilməli olan fəaliyyət növü və bu fəaliyyət növünün həyata keçiriləcəyi obyektlər, icazənin etibarlılıq müddəti göstərilir. Ərizəyə aşağıdakı sənədlər əlavə olunur:
a) təşkilatın təsis sənədinin surəti;
b) təşkilatın dövlət qeydiyyatı haqqında şəhadətnaməsinin surəti;
c) ərizədə göstərilən obyektlərdən hər biri üçün ərizəçinin istifadə (mülkiyyət, icarə və s.) hüququnu təsdiq edən sənədin surəti;
ç) təşkilatın vergi orqanında qeydiyyata götürülməsi haqqında şəhadətnamənin surəti.
Təqdim olunmuş müvafiq sənədlərin surətləri notariat qaydasında təsdiq olunmalıdır və onların dürüstlüyünə görə ərizəçi məsuliyyət daşıyır.
İcazənin verilməsi üçün təqdim olunan ərizə səlahiyyətli orqan tərəfindən qeydiyyata götürülür.
5. İcazənin verilməsi barədə ərizəyə səlahiyyətli orqan tərəfindən 30 gün müddətində baxılır və icazənin verilməsinin mümkünlüyü barədə qərar qəbul edilir.
Xüsusi ekspertiza olunmalı obyektlərin mürəkkəbliyi və çoxluğu nəzərə alınaraq, icazənin verilməsi barədə ərizə üzrə qərarın qəbul edilməsi müddəti səlahiyyətli orqan tərəfindən 15 günə qədər uzadıla bilər.
Təşkilatın əlavə ekspertizasının keçirilməsi zərurəti yarandıqda, icazənin verilməsi barədə ərizə üzrə qərarın qəbul edilməsinin müddəti ərizənin qeydiyyata götürüldüyü tarixdən 60 gündən çox olmamaqla artırıla bilər.
6. İcazə təşkilatın xüsusi ekspertizasının və dövlət sirri təşkil edən məlumatların mühafizəsi üçün məsul rəhbərinin dövlət attestasiyasının məqbul nəticələri əsasında verilir.
Təşkilatın xüsusi ekspertizası dedikdə, konkret fəaliyyət növünün icrası üçün təşkilatda yaradılmış şəraitin dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik və normativ hüquqi aktlarına, habelə texniki kəşfiyyata əks-təsir və məlumatın texniki kanallarla sızmadan mühafizəsi üzrə normativ, metodik, həmçinin digər (standartlar, taktiki-texniki tapşırıqlar, texniki tapşırıqlar, texniki şərtlər və s.) sənədlərə uyğunluğunun yoxlanılması və qiymətləndirilməsi nəzərdə tutulur.
Təşkilat rəhbərinin dövlət attestasiyası dedikdə, təşkilatın fəaliyyətinin xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla onun rəhbərinin dövlət sirri təşkil edən məlumatların mühafizəsinin təşkili sahəsindəki bilik və bacarığının müsahibə yolu ilə qiymətləndirilməsi nəzərdə tutulur.
7. Konkret fəaliyyət növünün icrasına icazə verilməsi ilə əlaqədar təşkilatın xüsusi ekspertizası və dövlət sirrinin mühafizəsi üçün məsul təşkilat rəhbərinin dövlət attestasiyası səlahiyyətli orqanın rəhbərinin qərarı ilə yaradılmış ekspert komissiyası və ya müvafiq attestasiya mərkəzi tərəfindən keçirilir.
Ekspert komissiyasının tərkibi səlahiyyətli orqanın ixtisas səviyyəsi dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunması üçün kifayət edən mütəxəssislərindən təşkil olunur.
Zəruri hallarda ekspert komissiyasının tərkibinə digər təşkilatların müvafiq mütəxəssisləri də (rəhbərləri ilə razılaşdırılmaqla) daxil edilə bilər.
Attestasiya mərkəzinin xüsusi ekspertizasını səlahiyyətli orqan həyata keçirir.
8. Xüsusi ekspertizanın keçirilməsi icazənin verilməsi haqqında təşkilatın ərizəsinə əsasən səlahiyyətli orqanla təşkilat arasında bağlanmış müqavilə əsasında həyata keçirilir. Xüsusi ekspertizanın keçirilməsi ilə bağlı xərclər təşkilatın hesabına ödənilir.
9. Təşkilatın xüsusi ekspertizasının yekunları ekspert komissiyasının sədri və ya attestasiya mərkəzinin rəhbəri tərəfindən təsdiq edilmiş aktla rəsmiləşdirilir. Aktda təşkilatın dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi, informasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması, habele dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı konkret fəaliyyət növünün icrasına buraxılmasına hazırlığının vəziyyəti barədə rəy bildirilir.
Təşkilatın xüsusi ekspertizasının yekunları üzrə akt qərar qəbul edilməsi üçün səlahiyyətli orqana təqdim edilir.
10. Təşkilat rəhbərinin dövlət attestasiyasının nəticəsi təşkilatın xüsusi ekspertizasının yekunu üzrə tərtib olunmuş akta daxil edilir və ya ayrıca aktla rəsmiləşdirilərək, icazənin verilməsi üzrə səlahiyyətli orqana təqdim olunur.
11. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlarla bağlı işlərin icrasına buraxılmış təşkilatın rəhbəri vəzifəsinə yeni təyin olunmuş şəxs 3 ay müddətində dövlət attestasiyasından keçməlidir.
12. İcazə səlahiyyətli orqanın rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxs tərəfindən imzalanır. Səlahiyyətli orqanın blankında tərtib edilən icazədə aşağıdakılar göstərilir:
təşkilatın adı və hüquqi ünvanı;
icrasına icazə verilmiş konkret fəaliyyət növü;
göstərilən fəaliyyət növünün həyata keçirilməsi şərtləri;
icazənin etibarlılıq müddəti;
icazənin qeydiyyat nömrəsi və verilmə tarixi.
İcazənin verilməsi barədə 5 gün müddətində səlahiyyətli orqan tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyinə yazılı məlumat verilir.
İcazənin etibarlılıq müddəti konkret fəaliyyət növünün xüsusiyyətindən asılı olaraq müəyyən edilir, lakin bu müddət 5 ildən çox ola bilməz. Hər bir fəaliyyət növü üçün ayrı-ayrı icazə verilir. İcazə verilən fəaliyyət növünün ərazi baxımından ayrı-ayrı obyektlərdə həyata keçirildiyi halda, ərizəçiyə icazə ilə birlikdə ərizədə göstərilən hər bir obyekt üçün onun ünvanı göstərilməklə, icazənin qeydə alınmış surəti təqdim olunur. Təşkilat bir neçə fəaliyyət növü üçün icazə ala bilər.
İcazənin etibarlılıq müddəti bitdikdə təşkilat 15 gün müddətində icazənin yenidən rəsmiləşdirilməsi məsələsinə baxılması üçün səlahiyyətli orqana ərizə təqdim etməlidir.
İcazənin yenidən rəsmiləşdirilməsi onun verilməsi üçün müəyyən edilmiş qaydada aparılır.
İcazənin yenidən rəsmiləşdirildiyi müddətdə ərizəçi əvvəl verilmiş icazəyə əsasən fəaliyyət göstərir.
İcazənin itirildiyi halda təşkilat səlahiyyətli orqanı dərhal məlumatlandırır və xidməti təhqiqat aparır. Xidməti təhqiqatın nəticəsinə uyğun olaraq icazənin dublikatının verilməsi üzrə qərar qəbul edilir.
13. İcazənin verilməsi üzrə səlahiyyətli orqan icazənin verilməsindən imtina etmək hüququna malikdir. Bu halda imtinanın əsasları göstərilməklə, qərar qəbul olunan andan 3 gün müddətində ərizəçiyə yazılı məlumat verilir.
İcazənin verilməsindən imtina edilməsi üçün aşağıdakılar əsas ola bilər: ərizəçinin təqdim etdiyi sənədlərdə məlumatların dürüst olmaması; təşkilatın xüsusi ekspertizasının nəticələri üzrə rəyin məqbul olmaması; təşkilat rəhbərinin dövlət attestasiyası üzrə reyinin məqbul olmaması; qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş digər hallar.
14. Səlahiyyətli orqan icazənin etibarlılığını aşağıdakı hallarda dayandırır və ya icazəyə xitam verir:
icazə verilmiş təşkilat tərəfindən müvafiq ərizə təqdim edildikdə;
icazə verilərkən müəyyən edilmiş şərtlər pozulduqda;
konkret fəaliyyət növü üzrə icazə verilmiş işlərin icrasına son qoyulduqda;
təşkilat ləğv edildikdə, onun təşkilati-hüquqi forması, mülkiyyət növü, habelə yerləşdiyi yer dəyişdikdə;
dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına idarələrarası nəzarəti həyata keçirən orqanın qərarı əsasında.
İcazənin etibarlılığının dayandırılması, bərpası və ya icazəyə xitam verilməsi icazəni vermiş səlahiyyətli orqanın qərarı ilə həyata keçirilir.
İcazənin etibarlılığının dayandırılması, bərpası və ya icazəyə xitam verilməsi haqqında qərar qəbul etmiş səlahiyyətli orqan 5 gün müddətində bu barədə təşkilata və Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyinə yazılı məlumat verir.
İcazənin etibarlılığının dayandırılması və ya icazəyə xitam verilməsi barədə qərarı aldığı gündən təşkilat göstərilən fəaliyyət növü üzrə işlərin icrasını dayandırmalıdır.
Xitam verilmiş icazə 10 gün müddətində icazəni vermiş səlahiyyətli orqana qaytarılır.
15. İcazələrin verilməsi ilə əlaqədar səlahiyyətli orqanların fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Sirrinin Mühafizəsi üzrə İdarələrarası Komissiya tərəfindən əlaqələndirilir. Səlahiyyətli orqanlar hər rüb ərzində verdiyi və xitam verdiyi icazələr barədə İdarələrarası Komissiyaya məlumat verir.
16. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi, informasiyanı mühafizə vasitələrinin yaradılması, habelə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə tədbirlər görülməsi və (və ya) xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı işlərin icrasına icazə verilmiş təşkilat tərəfindən icazənin şərtlərinə əməl edilməsinə nəzarəti icazəni vermiş səlahiyyətli orqan həyata keçirir.
17. Səlahiyyətli orqanların qərarlarından və hərəkətlərindən qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada şikayət edilə bilər.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2005-ci il 15 mart tarixli 40 nömrəli qərarı ilə
TƏSDİQ EDİLMİŞDİR
Dövlət sirri təşkil edən məlumatın qeyri-qanuni yayılması üzrə
ekspert rəyinin hazırlanması və təsdiq edilməsi
QAYDASI
1. "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanının icrası məqsədilə hazırlanmış bu Qayda dövlət sirri təşkil edən məlumatın qeyri-qanuni yayılması üzrə ekspert rəyinin hazırlanması və təsdiq edilməsi qaydasını müəyyən edir.
2. Məlumatın qeyri-qanuni yayılması üzrə qərar həmin məlumatın dövlət sirri təşkil etməsi haqqında bu Qaydaya uyğun hazırlanmış ekspert rəyi əsasında müvafiq dövlət hakimiyyəti orqanları və onların vəzifəli şəxsləri tərəfindən qəbul edilir.
3. Dövlət sirri təşkil edən məlumatın qeyri-qanuni yayılması - səlahiyyətli vəzifəli şəxsin icazəsi olmadan dövlət sirri təşkil edən məlumatla şəxsin tanış edilməsi (olması), belə məlumatın açıqlanması və (və ya) dövlət sirri təşkil edən məlumat daşıyıcısının onun saxlanılmasına məsul olan şəxsin nəzarətindən çıxmasıdır (itirilməsidir).
4. Dövlət sirri təşkil edən məlumatın qeyri-qanuni yayılması (bundan sonra - yayılma) fövqəladə hadisədir və onun baş verdiyi dövlət hakimiyyəti orqanının, müəssisə, idarə və təşkilatın (bundan sonra - təşkilat) rəhbəri bu barədə dərhal Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinə və ya onun şəhər və rayon orqanlarına (bundan sonra - təhlükəsizlik orqanı), yayılmış məlumat məxfiləşdirilərkən istinad edilmiş siyahını təsdiq etmiş dövlət hakimiyyəti orqanına və (və ya) sifarişçiyə, habelə yayılmış məlumatı məxfiləşdirmiş təşkilata məlumat verməli, hadisənin baş vermə vəziyyətinin, şəraitinin və səbəblərinin müəyyənləşdirilməsi məqsədilə tədbirlər görməli və (və ya) itirilmiş məlumat daşıyıcısının axtarışını təşkil etməlidir. Bu tədbirlər təhlükəsizlik orqanı ilə əlaqəli şəkildə həyata keçirilir.
5. Dövlət sirri təşkil edən məlumatın yayılması faktı aşkar olunduğu gün hadisənin baş verdiyi təşkilatın rəhbərinin əmri ilə səriştəli mütəxəssislərdən ibarət xidməti təhqiqat komissiyası (bundan sonra - təhqiqat komissiyası) yaradılır. Təhqiqat komissiyası aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirir:
dövlət sirri təşkil edən məlumatın yayılması vəziyyətini, o cümlədən hadisənin baş verdiyi yeri, vaxtı, yayılma vasitələrini və üsullarını müəyyən edir;
itirilmiş dövlət sirri təşkil edən məlumat daşıyıcısının axtarışını həyata keçirir;
dövlət sirri təşkil edən məlumatın yayılmasında məsul şəxsləri müəyyən edir;
yayılmış məlumatın dövlət sirri təşkil etməsi və məxfilik dərəcəsi haqqında ekspert rəyini hazırlayır, habelə dövlət sirri təşkil edən məlumatın yayılması nəticəsində dövlətin təhlükəsizliyinə vurulmuş ziyanı müəyyən edir;
dövlət sirri təşkil edən məlumatın yayılması şəraitini və səbəblərini müəyyənləşdirir və onların aradan qaldırılması üçün tövsiyələr verir.
Təhlükəsizlik orqanının, yayılmış məlumat məxfiləşdirilərkən istinad edilmiş siyahını təsdiq etmiş dövlət hakimiyyəti orqanının və (və ya) sifarişçinin, habelə yayılmış məlumatı məxfiləşdirmiş təşkilatın mütəxəssisləri komissiyanın işində bilavasitə iştirak edə bilər.
6. Təhqiqat komissiyası aşağıdakı hüquqlara malikdir:
itirilmiş dövlət sirri təşkil edən məlumat daşıyıcısının saxlanılması ehtimal olunan saxlama yerlərinə (ərazi sahələrinə, seyflərə, şkaflara və s.) baxış keçirmək;
itirilmiş dövlət sirri təşkil edən məlumat daşıyıcısının və ona aidiyyəti olan digər daşıyıcıların uçot sənədləri əsasında hərəkəti üzrə yoxlamalar keçirmək;
dövlət sirrinin yayılmasında məsul şəxslərdən, habelə hadisənin başvermə vəziyyətinin, şəraitinin, səbəblərinin müəyyən edilməsinə köməklik göstərə bilən digər şəxslərdən hadisə üzrə şifahi və yazılı izahat almaq;
xidməti təhqiqat üzrə ayrı-ayrı hərəkətlərin həyata keçirilməsi üçün təşkilat rəhbərinin icazəsi ilə təşkilatın digər mütəxəssislərini cəlb etmək.
7. Təhqiqat komissiyasının üzvləri və təhqiqat üzrə ayrı-ayrı hərəkətlərin həyata keçirilməsinə cəlb edilmiş mütəxəssislər təhqiqatın nəticəsində marağı olmayan və dövlət sirri ilə işləməyə müvafiq formalı buraxılışı olan şəxslər olmalıdır.
8. Xidməti təhqiqat 10 gündən gec olmamaq şərtilə aparılmalıdır.
9. İtirilmiş məlumat daşıyıcısının axtarışı üzrə görülmüş bütün tədbirlərin nəticələri sənədləşdirilməlidir. İtirilmiş məlumat daşıyıcısının axtarışı üçün bütün imkanlardan istifadə olunmasına baxmayaraq daşıyıcı tapılmadıqda, axtarışa xitam verilməsi barədə rəy hazırlanır.
Təhqiqat komissiyası üzvlərinin imzaladığı rəy komissiyanı yaratmış təşkilatın rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir və bununla axtarışa xitam verilir.
10. Təhqiqat komissiyasının işinin yekunları üzrə aşağıdakı sənədlər baxılmaq üçün təşkilatın rəhbərinə təqdim edilməlidir:
xidməti təhqiqatın yekunları haqqında arayış;
itirilmiş məlumat daşıyıcısının axtarışı üzrə görülmüş tədbirlər barədə aktlar;
itirilmiş məlumat daşıyıcısının axtarışına xitam verilməsi barədə rəy;
yayılmış məlumatın dövlət sirri təşkil etməsi və məxfilik dərəcəsi haqqında rəy;
məlumatın yayılması nəticəsində dövlətin təhlükəsizliyinə vurulmuş ziyan haqqında arayış;
hadisənin təhqiqatı üzrə alınmış izahatlar;
xidməti təhqiqata aid digər sənədlər.
11. Yayılmış məlumatın dövlət sirri təşkil etməsi və məxfilik dərəcəsi barədə rəyi təhqiqat komissiyasını yaratmış təşkilatın rəhbəri təsdiq edir.
12. Xidməti təhqiqatın yekunları üzrə sənədlər 3 gün müddətində təhlükəsizlik orqanına və yayılmış məlumat məxfiləşdirilərkən, istinad edilmiş siyahını təsdiq etmiş dövlət hakimiyyəti orqanına təqdim edilir və sonuncu tərəfindən hadisə üzrə müvafiq qərar qəbul edilir.
Yayılmış məlumat məxfiləşdirilərkən, istinad edilmiş siyahım təsdiq etmiş dövlət hakimiyyəti orqanının rəhbəri həmin məlumatın dövlət sirri təşkil etməsi və məxfilik dərəcəsi haqqında rəylə razılaşmadıqda öz sərəncamı ilə yeni komissiya yarada bilər.
13. Dövlət sirri təşkil edən məlumatın yayılması bütövlükdə Azərbaycan Respublikası və (və ya) mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı üzrə dövlətin təhlükəsizliyinə ziyan vurulması ilə nəticələndiyi hallarda hadisənin təhqiqatı üzrə materiallar baxılmaq üçün hadisə üzrə qərar qəbul edən dövlət hakimiyyəti orqanı tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Sirrinin Mühafizəsi üzrə İdarələrarası Komissiyaya təqdim edilir.
14. Xidməti təhqiqat və onun yekunları üzrə sənədlərin bir nüsxəsi hadisənin baş verdiyi təşkilatın dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməsində saxlanılır.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2005-ci il 15 mart tarixli 40 nömrəli qərarı ilə
TƏSDİQ EDİLMİŞDİR
Dövlət sirrinin yayılmasının qarşısının alınması
QAYDASI
1. "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanının icrası məqsədilə hazırlanmış bu Qayda dövlət sirrinin yayılmasının qarşısının alınması qaydasını müəyyən edir.
2. Dövlət sirrinin yayılması dedikdə, dövlət sirri təşkil edən məlumatın qeyri-qanuni yayılması, yəni səlahiyyətli vəzifəli şəxsin icazəsi olmadan dövlət sirri təşkil edən məlumatla şəxsin tanış edilməsi (olması), belə məlumatın açıqlanması və (və ya) dövlət sirri təşkil edən məlumat daşıyıcısının onun saxlanılmasına məsul olan şəxsin nəzarətindən çıxması (itirilməsi), habelə məlumatın texniki kanallarla sızması nəzərdə tutulur.
3. Dövlət hakimiyyəti orqanlarında, müəssisə, idarə və təşkilatlarda dövlət sirri təşkil edən məlumatların və onların daşıyıcılarının mühafizəsi üçün dövlət sirrinin mühafizəsi sistemi yaradılır.
Dövlət sirrinin mühafizəsi sisteminin səmərəliliyi dövlət sirrinin mühafizəsi üçün lazım olan bölmələrin vaxtında yaradılmasından, bu bölmələrin mütəxəssislərinin ixtisas səviyyəsindən, dövlət sirri ilə bağlı işlərin görülməsi prosesində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş tələblərin yerinə yetirilməsinin vəziyyətindən, habelə açıq tədbirlər (konfrans, sərgi, simpozium və s.) və kütləvi informasiya vasitələri üçün materiallar hazırlanarkən, beynəlxalq əlaqələr həyata keçirilərkən görülən tədbirlərin keyfiyyətindən asılıdır.
Tətbiq edilən dövlət sirrinin mühafizəsi sisteminin səmərəliliyinin artırılması məqsədilə mütəmadi olaraq, aidiyyəti mütəxəssislər də cəlb edilməklə, dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmələr tərəfindən dövlət sirrinin mühafizəsi sisteminin və məxfilik rejiminin vəziyyəti, dövlət sirrinin mühafizəsinin dövlət sirri haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin tələblərinə uyğunluğu öyrənilməli və təhlil edilməli, dövlət sirri təşkil edən məlumatların mümkün axın (kənara sızma) kanalları müəyyənləşdirilməli və müvafiq tədbirlər həyata keçirilməlidir.
4. Dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmənin yaradılması, dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin görülməsi prosesində dövlət sirri təşkil edən məlumatların mühafizəsi dövlət sirri haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilmiş qaydada həyata keçirilir.
5. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlər görülən müəssisə, idarə və təşkilatlarda (bundan sonra - təşkilat) açıq tədbirlər və kütləvi informasiya vasitələri üçün hazırlanan materiallarla dövlət sirrinin yayılmasının qarşısının alınması məqsədilə belə materiallar qabaqcadan ekspertizadan keçirilir.
Ekspertiza materiallardakı məlumatların dövlət hakimiyyəti orqanında və təşkilatda qüvvədə olan məxfiləşdirilməli məlumatlar siyahısı ilə tutuşdurulması yolu ilə həyata keçirilir.
Ekspertizanın keçirilməsi üçün təşkilat rəhbərinin sərəncamı ilə təşkilatın fəaliyyəti ilə bağlı hərtərəfli məlumatlı və dövlət sirri ilə işləməyə buraxılışı olan ixtisaslı mütəxəssislərdən ibarət ekspert komissiyası yaradılır. Ekspert komissiyasının tərkibinə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə əməkdaşları da daxil edilir.
6. Dövlət sirrinə aid edilmiş məlumatlar barədə sərəncam vermək səlahiyyəti olan dövlət hakimiyyəti orqanlarında belə materialların ekspertizası bu orqanların ictimaiyyətlə (kütləvi informasiya vasitələri ilə) əlaqəsini həyata keçirən bölməsi tərəfindən yerinə yetirilir. Ekspertizaya aidiyyəti mütəxəssislər və dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə əməkdaşları da cəlb edilə bilər.
7. Müxtəlif təşkilatlar tərəfindən birgə hazırlanmış materialların ekspertizası bu təşkilatların rəhbərlərinin qarşılıqlı razılığı əsasında həmin təşkilatlardan birində keçirilə bilər.
8. Ekspertizanı keçirən şəxslər qüvvədə olan məxfiləşdirilməli məlumatlar siyahısını və təşkilatda görülən işlərin dövlət sirri təşkil edən göstəricilərini, xüsusiyyətlərini, aşkaredici əlamətlərini bilməli, ekspertiza edilən materiallarda əks olunmuş belə məlumatları müəyyən etməli və materiallardan çıxarmalıdır.
Göstərilən materialların qeyd edilən məqsədlər üçün istifadəsinə ekspert komissiyasının müvafiq rəyinə əsasən icazə verilir.
Ekspertizanın nəticəsi barədə rəy ekspert komissiyasının və ya ictimaiyyətlə əlaqəni həyata keçirən bölmənin rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir.
9. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin icrasına cəlb olunmuş təşkilatlar tabeliyində olduğu dövlət hakimiyyəti orqanının icazəsi ilə, dövlət hakimiyyəti orqanının tabeliyində olmayan təşkilatlar isə bu işlərin sifarişçisi ilə razılaşdırılmaqla, beynəlxalq əməkdaşlığı və bununla əlaqədar əcnəbilərin qəbulunu həyata keçirə bilər.
Əcnəbilərin dövlət hakimiyyəti orqanlarında və ya təşkilatlarda qəbulu beynəlxalq müqavilələrə və beynəlxalq əməkdaşlıq planlarına uyğun olaraq həyata keçirilir və əcnəbilərin səfərinin məqsədi, tarixi və müddəti, nümayəndə heyətinin tərkibi barədə dövlət hakimiyyəti orqanı və ya təşkilat qabaqcadan məlumatlandırılır.
10. Əcnəbilərin qəbulu ilə əlaqədar dövlət hakimiyyəti orqanı və ya təşkilat səfərin məqsədi, sahənin xüsusiyyəti, beynəlxalq müqavilələr və beynəlxalq əməkdaşlıq planları nəzərə alınmaqla, əcnəbilərin qəbulu proqramını işləyib hazırlayır.
Qəbul proqramında səfərin məqsədi, tarixi və vaxtı, səfər edənlərin soyadı, adı, təmsil etdiyi ölkə, təşkilat göstərilir və səfər ediləcək təşkilatlar və ya bölmələr, səfər edənlərin tanış ediləcəyi və onlara veriləcək materiallar, qəbul edən tərəfdən qəbulda iştirakı nəzərdə tutulan şəxslər müəyyənləşdirilir.
Qəbul proqramı dövlət hakimiyyəti orqanı və ya təşkilat rəhbəri və yaxud onların səlahiyyət verdiyi şəxs tərəfindən təsdiq edilir.
Qəbul proqramına bir qayda olaraq, xüsusi əhəmiyyətli təşkilatlar daxil edilmir. Xüsusi əhəmiyyətli təşkilatlar qəbul proqramına daxil edildikdə, proqram Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və ya onun şəhər və rayon orqanları (bundan sonra - təhlükəsizlik orqanı) ilə razılaşdırılır (kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat subyektlərinin təşkilatları istisna olmaqla).
11. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlər görülən təşkilatlarda qəbul proqramına uyğun olaraq, səfər ediləcək bölmələrin rəhbərlərinin iştirakı ilə dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölmə tərəfindən tədbirlər planı işlənib hazırlanır.
Tədbirlər planı təşkilatda mövcud olan dövlət sirrinin yayılmaması məqsədilə əcnəbilərlə işə cəlb edilmiş şəxslərin təlimatlandırılmasını, əcnəbilərin tanış ediləcəyi və onlara veriləcək materiallara baxılmasını, təşkilat daxilində hərəkət marşrutunun müəyyənləşdirilməsini, təşkilatda və səfər ediləcək bölmələrdə məxfilik rejiminin gücləndirilməsi üçün əlavə tədbirləri nəzərdə tutur.
Tədbirlər planı təşkilatda dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə idarə nəzarətini həyata keçirən orqanla razılaşdırılmaqla təşkilat rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi şəxs tərəfindən təsdiq edilir və həyata keçirilir.
Xüsusi əhəmiyyətli təşkilatlarda qəbulla bağlı hazırlanmış tədbirlər planı təhlükəsizlik orqanı ilə razılaşdırılır (kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat subyektlərinin təşkilatlan istisna olmaqla).
12. Dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlər yerinə yetirilən təşkilatların dövlət sirri ilə məlumatlı şəxsləri beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində dövlət sirri ilə bağlı olmayan məsələlərlə əlaqədar xarici ölkələrə xidməti ezamiyyətə, bir qayda olaraq, göndərilmirlər. Zəruri halda belə şəxslər təşkilat rəhbərinin qərarı ilə xarici ölkəyə xidməti ezamiyyətə göndərilə bilər.
Qərar dövlət sirri ilə məlumatlı şəxsin xarici ölkəyə ezam olunmasının zəruriliyini əsaslandıran aidiyyəti bölmə rəhbərinin təliqəsi (məruzəsi) və göstərilən şəxsin dövlət sirri ilə məlumatlılığı barədə rəy əsasında qəbul edilir.
Rəy təşkilatın dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməsi və ezam olunması nəzərdə tutulan şəxsin işlədiyi bölmə rəhbəri tərəfindən hazırlanır və imzalanır.
Rəydə rəsmiləşdirilən şəxsin həmin təşkilatda işlədiyi müddət və vəzifəsi, dövlət sirri ilə işləməyə buraxılışının forması, nömrəsi və tarixi, tanış olduğu məlumatın ən yüksək məxfilik dərəcəsi, səfər etdiyi hərbi hissə və təşkilatlarda tanış olduğu məlumatların məxfilik dərəcəsi göstərilməklə, dövlət sirri ilə məlumatlılığı haqqında nəticə əks olunmalıdır. Rəydə şəxsin tanış olduğu dövlət sirrinin mahiyyəti açıqlanmamalıdır.
Dövlət sirri ilə məlumatlı şəxs xaricə ezamiyyətə getməzdən öncə təşkilat rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi şəxs tərəfindən xidməti ezamiyyətin məqsədlərinə dair məsələlər üzrə təlimatlandırılır.
Zəruri hallarda aidiyyəti dövlət hakimiyyəti orqanları dövlət sirri ilə məlumatlı şəxsin ezamiyyətə getmə vaxtı, ezamiyyətin müddəti, məqsədi və proqramları barədə Azərbaycan Respublikasının xaricdəki nümayəndəliklərinə müəyyən edilmiş qaydada qabaqcadan məlumat verə bilər.
Dövlət sirri ilə məlumatlı şəxs xaricdə olduğu müddətdə nəzərdə tutulmayan görüş və səfərlər barədə təkliflər aldıqda, Azərbaycan Respublikasının həmin ölkədəki diplomatik nümayəndəliklərinə məlumat verməli və onların tövsiyələrinə uyğun hərəkət etməlidir.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2005-ci il 15 mart tarixli 40 nömrəli qərarı ilə
TƏSDİQ EDİLMİŞDİR
Dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarə orqanlarında, müəssisə,
idarə və təşkilatlarda dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına
idarələrarası nəzarətin həyata keçirilməsi
QAYDALARI
1. "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli 139 nömrəli Fərmanının icrası məqsədilə hazırlanmış bu Qaydalar dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarə orqanlarında, müəssisə, idarə və təşkilatlarda (bundan sonra - təşkilat) dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına idarələrarası nəzarətin həyata keçirilməsi qaydalarını müəyyən edir.
2. Dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına idarələrarası nəzarətin həyata keçirilməsində məqsəd təşkilatda dövlət sirrinin mühafizəsinin təşkili və təmin olunması işlərinin dövlət sirri haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin tələblərinə uyğunluğunun öyrənilməsindən, dövlət sirrini mühafizə sisteminin və məxfilik rejiminin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsindən, bu sahədə mövcud olan çatışmazlıqların və pozuntuların aşkar edilməsindən, belə halların başvermə səbəblərinin müəyyən edilməsindən, onların aradan qaldırılması və qarşısının alınması üçün təkliflər hazırlanmasından və tədbirlər görülməsindən ibarətdir.
3. Təşkilatda dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına idarələrarası nəzarət "Dövlət sirri haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən olunmuş orqan - Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi (bundan sonra - nəzarət orqanı) tərəfindən həyata keçirilir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatında, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin aparatlarında, eləcə də, məhkəmə və prokurorluq orqanlarında dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına nəzarət bu orqanların rəhbərləri tərəfindən təşkil edilir.
4. Təşkilatda dövlət sirrinin mühafizəsinin təmin olunmasına idarələrarası nəzarət bu nəzarəti həyata keçirən orqanın yaratdığı komissiya tərəfindən təşkilatda 5 ildən gec olmayaraq yoxlamaların keçirilməsi və dövlət sirrinin mühafizəsinin vəziyyəti barədə təşkilatdan alınmış illik hesabatın öyrənilməsi və tövsiyələr verilməsi yolu ilə həyata keçirilir. İllik hesabatlar növbəti ilin yanvar ayında nəzarət orqanına təqdim olunur. Yoxlamaların keçirilməsi üzrə metodikalar və hesabatların hazırlanması üzrə tövsiyələr nəzarət orqanı tərəfindən işlənib hazırlanır.
5. Nəzarət orqanı rəhbərinin və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxsin sərəncamı ilə yaradılan komissiyanın tərkibinə digər təşkilatların dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə səriştəli mütəxəssisləri onların rəhbərlərinin razılığı ilə daxil edilə bilər. Komissiyanın tərkibinə daxil edilən şəxslərin dövlət sirri ilə işləməyə müvafiq formalı buraxılışları olmalıdır.
6. Komissiya tərəfindən yoxlama, nəzarət orqanının rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxs tərəfindən imzalanmış məktuba əsasən həyata keçirilir. Məktubda yoxlamanın məqsədi və komissiyanın tərkibi göstərilir. Təşkilatın dövlət sirrinin mühafizəsi üzrə bölməsinin və yoxlamanın keçirildiyi struktur bölməsinin rəhbərləri komissiyanın işində iştirak edirlər. Təşkilat rəhbəri komissiyanın işləməsi üçün lazımi şəraitin yaradılmasına borcludur.
7. Yoxlamanı həyata keçirən komissiya üzvləri yoxlamaya aid məsələlərlə bağlı sənədlərlə tanış olmaq, arayışlar və izahatlar almaq, aidiyyəti mütəxəssislərlə məsləhətləşmələr aparmaq hüququna malikdirlər. Yoxlamanı həyata keçirən komissiya yoxlamanın predmetinə bilavasitə aid olmayan sənədləri, arayışları, izahatları tələb etmək, yoxlama keçirilən təşkilatın və onun əməkdaşlarının fəaliyyətinə müdaxilə etmək hüququna malik deyil. Yoxlama, yalnız yoxlanılan təşkilatın iş günləri və iş saatlarında həyata keçirilə bilər. Bu zaman yoxlanılan təşkilatın fəaliyyətinin hər hansı şəkildə dayandırılması və təşkilatın əməkdaşlarına xidməti vəzifələrinin yerinə yetirilməsinə maneələr yaradılması yolverilməzdir.
8. Yoxlamanın nəticələri üzrə komissiya tərəfindən tərtib edilən aktda yoxlama keçirilən təşkilatın və struktur bölməsinin adı, yoxlamanın keçirilməsi üçün əsas, komissiyanın tərkibi və yoxlamanın keçirilmə müddəti, dövlət sirrinin mühafizəsinin təşkili və təmin olunması işlərinin dövlət sirri haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin tələblərinə uyğunluğu, tətbiq olunan dövlət sirrini mühafizə sisteminin və məxfilik rejiminin vəziyyəti haqqında məlumat, başvermə səbəbləri göstərilməklə çatışmazlıqlar və pozuntular barədə məlumat, dövlət sirrini mühafizə sisteminin vəziyyəti barədə rey, onun təkmilləşdirilməsi, aşkar edilmiş çatışmazlıqların və pozuntuların aradan qaldırılması, habelə qarşısının alınması ilə bağlı təkliflər əks etdirilir.
Akt komissiya üzvləri və komissiyanın işində iştirak etmiş şəxslər tərəfindən imzalanır və komissiyam yaratmış vəzifəli şəxsə təqdim edilir. Aktın bir nüsxəsi tədbir görülmək üçün yoxlamanın keçirildiyi təşkilatın rəhbərinə, bir nüsxəsi isə məlumat üçün təşkilatın tabe olduğu mərkəzi icra hakimiyyəti orqanına və ya sifarişçi orqana göndərilir.
Komissiyanın hər hansı üzvü yoxlamanın yekunu üzrə tərtib edilmiş akt ilə razı olmadıqda, onun xüsusi rəyi aktda imzalardan aşağıda və ya bu barədə aktda qeyd edilməklə ayrıca vərəqdə yazılır.
Komissiyanın işinin nəticələri ilə razı olmayan təşkilatın şikayət etmək hüququ vardır.
9. Yoxlama aktında qeyd olunan çatışmazlıqların və pozuntuların qarşısının alınması, onların aradan qaldırılması və tətbiq olunan dövlət sirrini mühafizə sisteminin təkmilləşdirilməsi məqsədilə tədbirlər planı işlənib hazırlanır, təşkilat rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir və yerinə yetirilir. Xüsusi əhəmiyyətli təşkilatlar üzrə belə tədbirlər planı nəzarət orqanı ilə razılaşdırılır.
Tədbirlər planının icrası barədə təşkilat tərəfindən yoxlamanı həyata keçirmiş nəzarət orqanına və tabeçilik üzrə mərkəzi icra hakimiyyəti orqanına və ya sifarişçi təşkilata rəsmi məlumat (arayış) təqdim olunur.
10. Yoxlama zamanı dövlət sirri haqqında qanunvericiliyin tələblərinin kobud şəkildə pozulması faktı aşkar edildikdə, komissiya tərəfindən təşkilatda və ya onun yoxlama keçirilən struktur bölməsində dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin dayandırılması barədə məsələ qaldırıla bilər. Belə qərar yoxlamanı həyata keçirən nəzarət orqanının rəhbəri və ya onun səlahiyyət verdiyi vəzifəli şəxs tərəfindən qəbul edilə bilər. Bu halda qərar barədə yoxlanılan təşkilata dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə edilməsi ilə bağlı işlərin icrasına icazəni vermiş səlahiyyətli orqana və təşkilata məlumat verilir.
Təşkilata dövlət sirri təşkil edən məlumatlardan istifadə ilə bağlı işlərin icrasına icazəni vermiş səlahiyyətli orqan dövlət sirri haqqında qanunvericiliyə uyğun tədbirlər həyata keçirir və bu barədə nəzarət orqanına məlumat verir.
İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİN SİYAHISI
© 2009-2022 De Jure.